«Γνωστά και Άγνωστα έργα» από έναν ζωγράφο-εκσυγχρονιστή.

«Βγαίνω στο ύπαιθρο, εμπνέομαι από αυτό και πλουτίζω εντός μου όλες τις ζωγραφικές αξίες, τον ρυθμό, τις συνθετικές δυνατότητες», σημείωνε ο Σπύρος Παπαλουκάς για τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ζωγράφο, που αντιλαμβανόταν και αναπαριστούσε τοπία περισσότερο με τη νόηση παρά με τις αισθήσεις. Αυτήν τη μεθοδική και συνεχή αναζήτηση στη χάραξη της προσωπικής ζωγραφικής έκφρασης επιχειρεί να αναδείξει η έκθεση «Σπύρος Παπαλουκάς. Ερευνητής του αινίγματος της ζωγραφικής. Γνωστά και άγνωστα έργα» (επιμέλεια: Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα) στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, διατρέχοντας διαφορετικές ενότητες δημιουργιών του και αναμοχλεύοντας επιρροές και προσανατολισμούς του από την πρώτη γνωριμία του με τη βυζαντινή τέχνη και τις σπουδές του στο Σχολείο Καλών Τεχνών, τη συνάντησή του με τον Φώτη Κόντογλου και τον Στρατή Δούκα, έως τα καίρια ταξίδια στο Παρίσι (1917-1921) και το Άγιο Όρος (1923-1924) και τη συνέχεια της πορείας του.

Σπύρος  Παπαλουκάς, Μακέτα βίλλας Καμπά, Σούνιο Συλλογή Ιδρύματος Β&Μ Θεοχαράκη

Στο νήμα συνέχειας των ανανεωτών της ελληνικής ζωγραφικής στις αρχές του 20ού αιώνα –όπως οι Κωνσταντίνος Παρθένης, Κωνσταντίνος Μαλέας, Νικόλαος Λύτρας, Μιχάλης Οικονόμου, Νικόλαος Οθωναίος– ο Παπαλουκάς μελετά και ερμηνεύει την ελληνική φύση, καθώς η ύπαιθρος και το φως της πρωταγωνιστούν στην αποτύπωση τόσο της ελληνικής ταυτότητας όσο και της πρωτοπορίας και του μοντερνισμού.

Η καλλιτεχνική εξέλιξη του ζωγράφου αποτυπώνεται στους τρεις ορόφους της έκθεσης. Σχέδια, σπουδές προετοιμασίας των έργων, μακέτες εικονογραφήσεων και αποσπάσματα της θεωρητικής σκέψης του ίδιου του ζωγράφου αποκρυπτογραφούν διαδοχικές φάσεις δημιουργίας συγκεκριμένων πινάκων του, καθώς και γενικότερες προθέσεις και στόχους του ανά ζωγραφική περίοδο.

Οι τόποι που κατά καιρούς επισκέφθηκε και ζωγράφησε –Αίγινα, Λέσβος, Σαλαμίνα, Παρνασσός, Πάρος, Ύδρα– καταρτίζουν διακριτές εικαστικές ενότητες, ανταποκρινόμενες κάθε φορά σε διαφορετικά τεχνοτροπικά αιτήματα: η διαδρομή προχωρά από τα αχνά ζωγραφικά τοπία στους έντονους σχηματικά και χρωματικά πίνακες στους οποίους διαφαίνονται οι μεταϊμπρεσιονιστικές επιδράσεις στο έργο του, και από εκεί στους πειραματισμούς προς την αφαίρεση και τα στιγμογραφικά έργα του.

Στο σύνολό της, η έκθεση μαρτυρά την καίρια προσφορά του Παπαλουκά στην εξέλιξη της νεοελληνικής ζωγραφικής, με γνώμονα μία ώριμη σχέση τόσο με την ελληνική παράδοση όσο και με τις μοντέρνες τάσεις της ευρωπαϊκής ζωγραφικής.

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ, ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗ ΕΩΣ 16/10

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 8 του The Art Newspaper Greece

TAGS

Χάρις Κανελλοπούλου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη