Ιδιαίτερη και άκρως πρωτότυπη σύζευξη παραδοσιακής και σύγχρονης δημιουργίας, το «Ένδυμα Ψυχής» των Βαγγέλη Κύρη και Anatoli Georgiev συνεχίζει ένα ταξίδι που ξεκίνησε πέρυσι και το οποίο εμπλουτίζεται διαρκώς με νέες δημιουργίες.

Τώρα παρουσιάζεται στο Μουσείο της Ελεύθερνας, στο Ρέθυμνο, ενώ ταυτόχρονα μια άλλη σειρά έργων με τίτλο «Reference» εκτίθεται επίσης στην Κρήτη, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο. Μιλήσαμε με  τους δύο καλλιτέχνες για  την μέχρι τώρα πορεία της δουλειάς τους, τη φιλοσοφία τους και τις επόμενες κινήσεις με τον φακό και τη βελόνα.

Πείτε μας λίγα λόγια για την έκθεση «Ένδυμα Ψυχής» και το ταξίδι που έχει διανύσει μέχρι την επίσκεψη της εδώ, στο Μουσείο της Ελεύθερνας.

Η έκθεση «Ένδυμα Ψυχής» με υπότιτλο «ΣΤΟΛΑ» στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελεύθερνας είναι ουσιαστικά δυο τέχνες συνυφασμένες σε μια. Της φωτογραφίας και της κεντητικής. Είναι μια πρωτότυπη ιδέα πορτρέτων φωτογραφημένων (σ.σ. από τον Βαγγέλη Κύρη) όλες τις τοπικές φορεσιές αλλά και ενδυμασίες επωνύμων όπως της Κυρά-Φροσύνης, του βασιλιά Όθωνα, της Ρόζας Μπότσαρη και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ελλάδος. Μια τεράστια παραγωγή με τις φωτογραφήσεις να διαρκούν ενάμιση χρόνο. Ακολουθεί η διαδικασία του τυπώματος σε βαμβακερό καμβά όπου ο Ανατόλι Γεοργκίεφ τις κεντάει χειροποίητα όπου υπάρχουν κεντήματα.

Φορεσιά της Ρόζας Μπότσαρη

Η έκθεση επρόκειτο να γίνει το 2021 στο κτήριο της Παλιάς Βουλής, όπου στεγάζεται το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, αλλά λόγω της πανδημίας αποφασίσαμε να την ταξιδέψουμε για να καταλήξει στην Αθήνα ενδεχομένως το 2024. Το ταξίδι ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2021 από το Αρχοντικό Κουντουριώτη στην Ύδρα (παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου) και το Μέγαρο Χορού της Καλαμάτας με το ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια. Τον Δεκέμβριο παρουσιάστηκε στο Λεβέντειο Ίδρυμα στην Λευκωσία Κύπρου ενώ τον Μάρτιο του ‘22 ταξίδεψε μέχρι τη Σεούλ στην Κορέα υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας με πρωτοβουλία της πρέσβεως κας Νιννέτας Λούπα. Τον Μάιο του ‘22 παρουσιάστηκε στην Πινακοθήκη Κυκλάδων με το Ίδρυμα Αντώνιος Κομνηνός υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.  Επίσης από φέτος είμαστε μέρος της μόνιμης έκθεσης στο αρχοντικό Κουντουριώτη στην Ύδρα με φορεσιές από Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρρά.

Τώρα το «Ένδυμα Ψυχής» εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ελέυθερνας με πρωτοβουλία του καθηγητή κου Νικολάου Σταμπολίδη και την ευγενική χορηγία της κας Μαρίας Εμπειρίκου. Η ιδιαιτερότητα αυτής της έκθεσης είναι ότι παρουσιάζονται για πρώτη φορά έντεκα κρητικές φορεσιές από το Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου και το Λύκειο Ελληνίδων Ηρακλείου καθώς επίσης και μια αναπαραγωγή του ενδύματος του αγάλματος της Κόρης της Οσέρ που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, φωτογραφημένη με την Έσθερ Μαστρογιάννη, και η οποία θα εκτίθεται μόνιμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελεύθερνας. Για το 2023 υπάρχουν για την ώρα δυο προγραμματισμένες εκθέσεις, μια στο Palazzo Bonvicini στη Βενετία με το ίδρυμα Valmont και γενικό τίτλο «Ego» και μια στο Εθνολογικό Μουσείο της Σόφιας, όπου θα παρουσιάσουμε και εικοσιπέντε βουλγαρικές φορεσιές, στο πλαίσιο της ελληνο-βουλγαρικής φιλίας, υπό την αιγίδα της εκεί πρεσβείας μας.

Πως αντιλαμβάνεστε την σχέση της παράδοσης και σύγχρονης δημιουργίας; Πως θα λέγατε ότι αναπτύσσεται η συνομιλία τους μέσα στο έργο σας.

Η παράδοση μπορεί να είναι έμπνευση για μια σύγχρονη δημιουργία, κυρίως σε μια εποχή που έχουν γίνει τα πάντα στην τέχνη. Είμαστε τυχεροί που είμαστε οι πρώτοι παγκόσμια που παρουσιάζουμε τη φωτογραφία και την κεντητική σαν μια τέχνη. Για μας οι φορεσιές από όλους τους τόπους της χώρας καθώς και οι ενδυμασίες επωνύμων και ηρώων της εποχής έγιναν τεράστια έμπνευση. Σκεφτήκαμε την Αναγέννηση που στερηθήκαμε λόγω της οθωμανικής κατοχής και αποφασίσαμε να φωτογραφίσουμε τις φορεσιές σε πορτρέτα με σημερινούς ανθρώπους αλλά σαν να ήταν από πίνακες της Αναγέννησης. Οι βελονιές του Ανατόλι στον βαμβακερό καμβά έφεραν το τρισδιάστατο της ύλης ενώ μέσα από τα βλέμματα μπορεί να διακρίνει κανείς το «ένδυμα της ψυχής». Έτσι η «συνομιλία» μας έχει δύο διαδρομές, η μια είναι από την ψυχή στην ύλη και η άλλη με καράβι από το παρελθόν να ταξιδεύει στο τώρα και στο μέλλον σαν μια κλωστή που τα ενώνει και δεν κόβεται ποτέ.

“Ένδυμα Ψυχής – ΣΤΟΛΑ”. ‘Άποψη της έκθεσης

Η ελληνική ταυτότητα αλλά και η πολιτισμική της παράδοση ακροβατεί, επίσης, μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αυτή η ένταση αλλά και η ισορροπία των δύο πόλων ποια θέση έχει στο έργο σας.

Η θέση της Ελλάδας την καθιστά σύνορο Ανατολής και Δύσης. Όπου φορεσιές που φωτογραφήσαμε και φιλοτεχνήσαμε, άλλες έχουν επιρροές από την Ανατολή και άλλες από τη Δύση. Αυτό δίνει μια τεράστια ποικιλία στο έργο μας, δημιουργώντας επίσης και μια τρίτη ενδιαφέρουσα διαδρομή, γεωγραφική αυτή τη φορά.

Για εσάς προσωπικά, τι σημαίνει αυτό το καλλιτεχνικό έργο; Τι θα λέγατε ότι μάθατε μέσα από την έρευνα και την δημιουργία των έργων της έκθεσης;

Όπως είπαμε, το έργο μας κάνει τρεις διαδρομές. Η μια από την ψυχή στην ύλη, η δεύτερη από το παρελθόν στο μέλλον και η τρίτη από την Ανατολή στη Δύση. Εμείς λειτουργούμε φιλοσοφικά κάτω από την ομπρέλα του ταξιδιού. Τα πάντα τα θεωρούμε ένα ταξίδι. Δεν είναι τυχαίο που η πρώτη μας έκθεση είχε τον τίτλο «A Voyage Within». Αυτό που μάθαμε από την έρευνα και τη δημιουργία των έργων είναι ότι όταν ολοκληρώνονται κάποιες «διαδρομές – ταξίδια» βρίσκεις τον επόμενο προορισμό άρα και την επόμενη ιδέα.

Στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο, παρουσιάζετε ένα διαφορετικό project. Τι ακριβώς είναι η έκθεση «Reference»;  

Η έκθεση «Reference» που πραγματοποιείται στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο Κρήτης με τον Δήμο Ηρακλείου και με πρωτοβουλία της αντιδημάρχου πολιτισμού κας Αριστέας Πλεύρη, είναι ουσιαστικά αναφορές και επιλογές από πέντε διαφορετικά φωτογραφικά projects που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια των τελευταίων είκοσι χρόνων.

«Reference», άποψη της έκθεσης

Στο περιστύλιο του ναού παρουσιάζουμε 21 πορτρέτα με τίτλο «Report to Greco», τυπωμένα σε βαμβακερό καμβά και φιλοτεχνημένα με χειροποίητο κέντημα από τον Ανατόλι. Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Αναφορά στον Γκρέκο» όπου κι εμείς σαν στρατιώτες θέλαμε να κάνουμε τη δική μας αναφορά στον στρατηγό της τέχνης Δομήνικο Θεοτοκόπουλο (El Greco). Στο ιερό του ναού εκτίθενται πέντε έργα μεγάλων διαστάσεων (200cm x 150cm) με τίτλο «The Holy Idol» και το θέμα έχει να κάνει με τα πάθη του Ιησού. Στο πίσω μέρος του ναού υπάρχουν δέκα πορτρέτα σε εκτύπωση μαυρόασπρη σε χαρτί και έχουν θέμα τα συναισθήματα μέσα από τα βλέμματα («Sentiments»).

Βαγγέλης Κύρης, αυτοπορτρέτο, από τον κατάλογο της έκθεσης «Reference»

Στον χώρο είναι στημένα δυο δωμάτια: Το ένα έχει τίτλο «The Circles of Hell», μια αναφορά στον Δάντη και τον Καραβάτζιο. Στο άλλο δωμάτιο που συμβολίζει τον παράδεισο είναι έξι έργα τοποθετημένα σε σχήμα σταυρού, με τίτλο «The Holy Icons». Ουσιαστικά αυτό το δωμάτιο συμβολίζει την αγάπη- πένθος της μάνας προς τον γιό και του γιού προς τη μάνα.

Η όλη έκθεση έχει να κάνει με τη ζωή και τον θάνατο, με ένα ταξίδι και πάλι στη ζωή, στον χρόνο και στα συναισθήματα, στους τίτλους και τους τόπους. Ένα ταξίδι που θέλαμε να έχει την έναρξη του στην Κρήτη, μιας και είναι γενέτειρα των μεγάλων ποιητών – εμπνευστών Νίκου Καζαντζάκη και Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Επόμενος σταθμός της έκθεσης θα είναι το Τολέδο της Ισπανίας.

Τι πιστεύετε ότι κάνει ένα καλλιτεχνικό έργο πραγματικά σύγχρονο;

Το σύγχρονο είναι σύγχρονο για μια μέρα, την επομένη έχει παλιώσει. Σύγχρονο έργο για μας είναι αυτό που είναι διαχρονικό. Σε όλη την ιστορία της τέχνης, από την αρχαιότητα, βλέπουμε έργα που φαντάζουν και σήμερα σύγχρονα. Επομένως, ό,τι αντέχει στον χρόνο για μας είναι σύγχρονο.

Η έκθεση «Ένδυμα Ψυχής – ΣΤΟΛΑ» στο Μουσείο αρχαιολογικού χώρου Ελεύθερνας, Ρέθυμνο, διαρκεί έως τις 20 Σεπτεμβρίου.

Η έκθεση «Reference» στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, Ηράκλειο, διαρκεί έως τις 31 Αυγούστου.

TAGS

Μαριάννα Στεφανίτση

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη