Η επιμελήτρια της έκθεσης «Πράσινο Περα(σ)μα» και ιδρύτρια του συλλόγου «Sharing Perama» μας μιλάει για τη σχέση της με την πειραϊκή γωνιά που διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα και τις ιδέες της.

H Ελβετίδα Barbara Polla είναι μια ιδιαίτερα πολύπλευρη προσωπικότητα με ευαισθησίες που την οδήγησαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις – γιατρός, πολιτικός, ιδιοκτήτρια γκαλερί, επιμελήτρια, συγγραφέας – αλλά με  κοινή συνισταμένη τις αξίες της που επικεντρώνονται στην ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια και την εναντίωση της στην κοινωνική αδικία. Μια στάση και άποψη ζωής που έχει καταβολές και στην Ελλάδα και ειδικά στο Πέραμα, καθώς ήρθε εδώ για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Ήταν μια σχετικά σύντομη διαμονή η οποία όμως σημάδεψε ανεξίτηλα την 17χρονη τότε Barbara. Τόσο αυτές οι μνήμες, όσο και η διάθεση της να προσφέρει, την οδήγησαν πολλά χρόνια αργότερα στη δημιουργία του συλλόγου «Sharing Perama» (στην Ελβετία)  και λίγο αργότερα στην Ελλάδα πλέον το σωματείο «Μοιραζόμαστε το Πέραμα», ένα πολύπλευρο εγχείρημα, με σημαντικές συμμετοχές και δράσεις, που στοχεύει να αναπτύξει έναν διάλογο μεταξύ των κατοίκων και των καλλιτεχνών της περιοχής με την σύγχρονη τέχνη. Με αφορμή την έκθεση «Πράσινο Περα(σ)μα» στο Μουσείο Αλιείας και Ναυπηγικής Τέχνης την οποία συνεπιμελείται, μιλήσαμε με την Barbara Polla για το παρελθόν και το παρόν αυτής της άκρης της πόλης.

Τι εικόνα είχατε για την Ελλάδα πριν την επισκεφθείτε για πρώτη φορά;

Είχα την εικόνα της αρχαίας Ελλάδας, της Ελλάδας που σπούδαζα στο σχολείο, την ποίηση, το θέατρο, τον Περικλή και τον Οδυσσέα, τους θεούς και τους πολέμους… Ήξερα ότι δεν θα ήταν έτσι, αλλά δεν είχα ξεκάθαρη εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας.

Μπορείτε να μας περιγράψετε το Πέραμα του 1966; 

Το Πέραμα ήταν -και πάντα είναι- όμορφο, ακτινοβόλο, δυνατό και λιτό. Το 1966, σχεδόν όλα τα σπίτια ήταν μικρά και μονώροφα, χτισμένα μέσα σε μια νύχτα, «χειροποίητα» από κυματοειδές σίδερο, ξύλο και άλλα υλικά και υπήρχαν λουλούδια μπροστά τους, στους δρόμους, καλλιεργημένα μέσα σε κουτιά από κονσέρβες. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου ήταν πολύ μικρή και οι περισσότεροι δρόμοι  συμπεριλαμβανομένου και αυτού μπροστά από την εκκλησία, ήταν χωμάτινοι. Η θάλασσα άστραφτε αλλά δεν μπορούσες να την πλησιάσεις. Τα ναυπηγεία ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Και το μυθικό τρενάκι τότε μας έφερνε κάθε μέρα στον Πειραιά.

Στις συνεντεύξεις σας, μιλάτε με συγκίνηση για τον πατέρα Γεώργιο και τη φυλάκιση του. Πως αυτές οι δυο διαφορετικές όψεις της Ελλάδας  επηρέασαν τις αντιλήψεις και τις ιδέες σας; 

Ο πατέρας Γεώργιος Δημητριάδης ήταν υψίστης σημασίας για μένα, για τις αξίες μου και για όλη μου τη ζωή. Ήταν μια ουσιαστική φιγούρα του καλού – υπήρχαν ως τέτοιοι για μένα ο πατέρας μου και ο πατέρας Γεώργιος. Δεν μπορούσα ούτε να καταλάβω ούτε να δεχτώ ότι ένας καλός άνθρωπος φυλακίζεται και όταν πήγα να τον δω στη φυλακή, καταλαβα με τα απροετοίμαστα μάτια μου πώς η φυλακή μπορεί να καταστρέφει τους ανθρώπους. Η ελευθερία έχει γίνει πλέον μια σημαντική αξία σε όλη μου τη ζωή, στην προσωπική μου ζωή, στην εκπαίδευση των τεσσάρων κοριτσιών μου, στις πολιτικές μου δεσμεύσεις και στον τρόπο που δουλεύω με την τέχνη και τους καλλιτέχνες.

Πότε επιστρέψατε στην Ελλάδα και στο Πέραμα και πως βρήκατε να έχει μετεξελιχθεί η περιοχή στο μεταξύ; 

Επέστρεψα στο Πέραμα το 2013. Εκείνη τη χρονιά συμμετείχα στην Μπιενάλε της Αθήνας με ένα ειδικό project στο οποίο συμμετείχε ο Δημήτρης Δημητριάδης (συνωνυμία με τον πατέρα Γεώργιο Δημητριάδη). Η αρχιτεκτονική είχε αλλάξει, ο Άγιος Νικόλαος είχε γίνει μια μεγάλη εκκλησία, οι χωματόδρομοι είχαν γίνει δρόμοι – αλλά αναγνώριζα τα πάντα. Ήθελα να φέρω κάτι πίσω σε αυτό το μέρος που είχα αγαπήσει τόσο πολύ. Τι να προτείνω όμως στο Πέραμα; Είπα στον εαυτό μου: Δεν έχω χρήματα, δεν έχω δύναμη – αλλά έχω τέχνη και πολιτισμό. Ας προτείνουμε περισσότερη τέχνη και πολιτισμό στο Πέραμα. Ήρθα στο Πέραμα με τον καλλιτεχνικό αρχιτέκτονα Ανδρέα Αγγελιδάκη, συναντηθήκαμε με τον δήμαρχο, τον Γιάννη Λαγουδάκη, ο οποίος ήταν αμέσως υποστηρικτικός στο concept – δεν ητανε ακόμη project.

Πώς γεννήθηκε ο σύλλογος «Μοιραζόμαστε το Πέραμα» και ποιος είναι ο σκοπός του; 

Ο σύλλογος «Μοιραζόμαστε το Πέραμα»  δημιουργήθηκε για να περάσει από ιδέα σε έργο και να συγκεντρώσει κεφάλαια για να μεταβεί από το πρότζεκτ στην πραγματικότητα. Ο αρχικός σκοπός ήταν η εγκατάσταση έργων του καλλιτέχνη Robert Montgomery στον δημόσιο χώρο του Περάματος: τέχνη και ποίηση στους δρόμους. Στη συνέχεια προχωρήσαμε παραπέρα, χάρη στη στήριξη του Δημάρχου και του Δήμου, και αυτή τη στιγμή, μέχρι τις 19 Νοεμβρίου, άνθρωποι από το Πέραμα και από παντού μπορούν να επισκεφθούν την έκθεση «Πρασινο Περα(σ)μα»  στο Μουσείο Αλιείας και Ναυπηγικής Τέχνης Περάματος.

Barbara Polla, Αύγουστος 2021, © Mauren Brodbeck

Ποια είναι η σχέση σας με τους κατοίκους του Περάματος; Σε ποιο βαθμό έχουν αγκαλιάσει το πρότζεκτ; 

Πιστεύω ότι η σχέση μας είναι όσο καλή θα μπορούσε να είναι, ουσιαστικά επειδή οι κάτοικοι καταλαβαίνουν ότι αγαπώ πραγματικά την πόλη τους. Αλλά για μένα, πολύ πιο σημαντική είναι η σχέση τους με αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε: να γίνει το Πέραμα πολιτιστικός προορισμός.

Πως προέκυψε η συνεργασία με τον καλλιτέχνη Robert Montgomery; 

Όταν σκέφτηκα να εγκαταστήσω τέχνη και ποίηση στον δημόσιο χώρο του Περάματος, μου ήρθε αμέσως στο μυαλό ο Robert Montg;omery, ο οποίος επίσης προσχώρησε αμέσως στο έργο. Ο παππούς του δούλευε στις αποβάθρες στη Γλασκώβη και αναγνώρισε τους γερανούς του Περάματος ως δικούς του… « Ο Robert Montgomery είναι ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης που δουλεύει με τη γλώσσα, το φως, τον χώρο» έτσι τον περιγράφει η Dane Weatherman. « Κανείς δεν είχε ακόμη ανακατέψει γλώσσα, μορφή και φως με τόσο απλό τρόπο.»

Τι αίσθηση σας αφήνει μέχρι τώρα η φετινή έκθεση και τι σχέδια υπάρχουν για μελλοντικές δράσεις; 

 Νιώθω καλά, αλλά ποτέ αρκετά καλά! Και επομένως τα σχέδια για το μέλλον είναι πάντα πιο σημαντικά από την ικανοποίηση για το παρόν. Τον επόμενο χρόνο, συγκεκριμένα, θέλουμε να συγκεντρώσουμε κεφάλαια για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε την πραγματοποίηση της ταινίας «Dreaming Perama» από τον κινηματογραφιστή Χρήστο Πανάγο και τον καλλιτέχνη κινουμένων σχεδίων Χαράλαμπο Μαργαρίτη. Ανυπομονούμε να δούμε αυτή την ταινία να προβάλλεται στο Σινε Πέραμα!

Η έκθεση «Πράσινο Περα(σ)μα» στο Μουσείο Αλιείας και Ναυπηγικής Τέχνης (Λ. Δημοκρατίας & Μ. Κιουρί (δίπλα στα Τ.Ε.Ε) Ν. Ικόνιο , Πέραμα) διαρκεί έως τις 19 Νοεμβρίου.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Κυριακή Γονή, Λυδία Δαμπασίνα, Δήμητρα Δέδε, Μάρθα Δημητροπούλου, Μάριος Φούρναρης, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Μάρω Μιχαλακάκου, Mανώλης Μπαμπούσης, Παύλος Νικολακόπουλος, Γιώργος Τσακίρης, Janet Biggs, Ali Kazma και Robert Montgomery. Επιμέλεια Barbara Polla & Μάριος Φούρναρης.

Περισσότερα για τον σύλλογο Μοιραζόμαστε το Πέραμα εδώ

TAGS

Θύμιος Νικολόπουλος

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη