Έργο του Βασίλη Ζωγράφου (λεπτομέρεια) Το The Symptom Projects η πλατφόρμα που διερευνά το καλλιτεχνικό συμβάν, μέσα από εκθεσιακή δραστηριότητα, στρογγυλές τράπεζες και κειμενικές παραγωγές, διοργανώνει κάθε χρόνο στη Φωκίδα μια ομαδική έκθεση πάνω σε μια συγκεκριμένη θεματική. Στη 12η εκδοχή του, μέσα από την έκθεση «Fragments» στις αίθουσες και στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Άμφισσας, δεκαπέντε σύγχρονοι εικαστικοί καλλιτέχνες επιχειρούν με το έργο τους να συνυπάρξουν με τη συλλογή του Μουσείου, να συντονιστούν με την ενέργεια των θραυσματικών αντικειμένων του και να συνδιαλεχθούν με τη γλώσσα τους. Μιλήσαμε με τον επιμελητή της έκθεσης, και ιδρυτή του The Symptom Projects, Αποστόλη Αρτινό, για το φετινό εγχείρημα, για το κοινό της έκθεσης και για το… χαμένο όλον στο βάθος των θραυσμάτων.
Έπειτα από τόσα χρόνια, οι εκθέσεις του Symptom Projects έχουν γίνει πλέον θεσμός για μια επαρχιακή πόλη. Μπορούμε να μιλήσουμε για ωριμότητα του κοινού στη σχέση του με τη σύγχρονη τέχνη;
Ναι, έτσι φαίνεται, υπηρετείται, πάση θυσία, κυριολεκτικά, μια περιοδικότητα. Είναι η δωδέκατη διοργάνωση φέτος, μια ομαδική έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας. Κατά τ’ άλλα πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει στο ευρύ κοινό, δεν μιλάμε για την καλλιτεχνική κοινότητα, αυτό που λέτε ωριμότητα απέναντι στην εικονοποιία της σύγχρονης τέχνης. Υπάρχει στην Αθήνα; Κι αυτό εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι απαραίτητα ως ένα φαινόμενο αρνητικό. Το έργο τέχνης, δεν είναι διακόσμηση, είναι ένα συμβάν, μια αλλόκοτη γλώσσα που έρχεται από αλλού, από αλλού όμως, ουρανοκατέβατο λέει ο Μπάροουζ. Όταν σαστίζουμε απέναντί του μαρτυρούμε την ετερότητά του, τη ριζική διαφορά του μέσα στη γλώσσα του καθημερινού.
Μπορείτε να σκεφτείτε την πιο ευτυχή και την πιο αμήχανη στιγμή των προηγούμενων διοργανώσεων;
Ναι, κι έχει να κάνει μ’ αυτό που σας έλεγα πιο πριν. Στις πρώτες εκθέσεις του project διέκρινες στο βλέμμα των επισκεπτών μιαν αμηχανία, θα ’λεγα κι έναν τρόμο, απέναντι σε κατασκευές και καταστάσεις που θεωρούνται έργα τέχνης. Θυμάμαι μια παρέα που φοβόταν να μπει στον εκθεσιακό χώρο όπου υπήρχαν μεγάλες βιντεοπροβολές με ενοχλητικούς ήχους. Όλα τα κοιτούσαν από μια απόσταση, κι από μια απόσταση σωματική. Εγώ σ’ αυτό το φοβισμένο βλέμμα έβλεπα όμως τη λειτουργία του έργου τέχνης, κι έλεγα από μέσα μου, συγκινημένος, ναι, λειτουργεί! Αυτό το αίσθημα που ’χει απολέσει το λεγόμενο μυημένο κοινό, μυημένο στ’ αλήθεια πού; Στο πουθενά… Στα αθηναϊκά εγκαίνια οι άνθρωποι περιφέρονται στις γκαλερί και στα Μουσεία υπνωτισμένοι, εξαντλημένοι απ’ το society. Αν δεν στέκεσαι ανήσυχος μπροστά σ’ ένα έργο τέχνης τότε από κάποια μεριά υπάρχει πρόβλημα…
Τι σας γοήτευσε στην έννοια του θραύσματος; Πώς προέκυψε το φετινό θέμα;
Είναι μια έκθεση για μια απολεσμένη ολότητα, διακρίνουμε ίχνη της μόνο στις θραυσματικές της από-καλύψεις. Η ιστορία, όπως έλεγε κι ο πατήρ ημών Μπένγιαμιν, είναι ένα πεδίο συσσώρευσης θραυσμάτων, σειρές ερειπίων που συσσωρεύουν συνεχώς θραύσματα επί θραυσμάτων, υπάρχεις μέσα σ’ αυτόν τον ερειπιώνα κι αρχίζεις να διακρίνεις μέσα του την αλήθεια της μερικότητάς σου, τον εκλειπτικό σου ορίζοντα, που ’ναι εν τέλει όμως κι ένας ορίζοντας προσδοκίας, αναμονής, να μια ακόμη ιστορία αγάπης!…
Έργο της Άννας Λάσκαρη
Πολλά από τα έργα έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την έκθεση, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό. Πώς επιτυγχάνεται, και σε ποιο βαθμό, αυτός ο «συντονισμός» ανάμεσα στην θεωρητική προσέγγιση της θεματικής (εκ μέρους σας) και στο τελικό αποτέλεσμα;
Δύσκολα… Γιατί απαιτεί από τον καλλιτέχνη να λειτουργήσει ερευνητικά, κι όχι να φέρει απ’ το εργαστήριό του ό,τι κάθε φορά πιστεύει ότι μπορεί και να ταιριάζει στη θεματική της έκθεσης. Είναι μια ραθυμία απ’ τη πλευρά τους όταν δεν το κάνουν και δεν αντιλαμβάνονται πόσο εκτίθενται έτσι. Σε κάθε έκθεση, και σ’ αυτή που μιλάμε, αυτή η διαφορά στα έργα είναι εμφανής. Κι εδώ βεβαίως διακρίνεται ακόμη ένα επιμελητικό καθήκον, να μπορείς να εμπνεύσεις τον καλλιτέχνη, να τον συνεπάρεις, να τον καθοδηγήσεις ακόμη, διαφορετικά εκτίθεσαι κι εσύ, κι αυτός.
Η έκθεση βρίσκεται ήδη περίπου στα μισά. Έχετε feedback από την ανταπόκριση του κοινού;
Πάει καλά, για τα τοπικά δεδομένα. Στα εγκαίνια μάλιστα είχε έρθει κι αρκετός κόσμος από Αθήνα κι αλλού. Έχει δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια μια μικρή κοινότητα που παρακολουθεί το project, μια κοινότητα που διευρύνεται αργά, κι απ’ την άλλη όμως δεν θέλω να σας κρύψω και την αδιαφορία μου για όλο αυτό. Η τέχνη δεν απευθύνεται σε όλους, απευθύνεται σε όσους την έχουν ανάγκη, δεν πιστεύω λοιπόν σ’ αυτό το κοινό που μόλις κι αναφέρθηκα, δεν πιστεύω μάλιστα καθόλου σ’ αυτά τα στατιστικά υποκείμενα. Ο Λακάν μας το ’μαθε κι αυτό. Επ’ ευκαιρίας αυτός έδωσε και την ονομασία του project, το σύμπτωμα στη λακανική ψυχανάλυση είναι ένα οριακό αποκαλυπτικό επεισόδιο, όπως αντιλαμβάνομαι ακριβώς και το έργο τέχνης.
Έχετε σκεφτεί το επόμενο Symptom Project;
Ναι, θα ’ναι μια ομαδική έκθεση με θέμα την παραδοσιακή κεραμική. Σύγχρονοι εικαστικοί που χρησιμοποιούν τον πηλό, αν κι όχι αποκλειστικά, θα επιχειρήσουν να συνομιλήσουν μ’ ένα συγκεκριμένο αγγείο. Να διακρίνουν πάνω του τα καλλιτεχνικά του σημεία και να συνομιλήσουν μ’ αυτά. Όχι να αντιγράψουν το αγγείο, αλλά να διακρίνουν την αισθητική του παρέκκλιση μιας και μιλάμε κυρίως για χρηστικά αντικείμενα. Στην έκθεση θα εκτίθεται μαζί με το σύγχρονο έργο και το παραδοσιακό αγγείο ως ένα παράδοξο ζεύγος. Κι αυτή η έκθεση θα εγγράφει στον αρχαιολογικό κύκλο του συμπτώματος, όπου σύγχρονη δημιουργία επιχειρεί να συνυπάρξει και να συνομιλήσει ακόμη, με έργα της αρχαίας τέχνης. Ο διάλογος τις περισσότερες φορές μοιάζει αδύνατος αλλά γι’ αυτό το λόγο είναι κι ο μόνος δυνατός.
H ομαδική έκθεση «Fragments», σε επιμέλεια του Αποστόλη Αρτινού (και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδας) στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας, διαρκεί έως τις 19 Νοεμβρίου.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Δημήτρης Αμελαδιώτης, Ευγενία Βερελή, Παναγιώτης Βορριάς, Αναστασία Δούκα, Βασίλης Ζωγράφος, Λίζη Καλλιγά, Άννα Λάσκαρη, Χριστίνα Μήτρεντσε, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Ηλίας Παπαηλιάκης, Χαρά Πιπερίδου, Πάνος Προφήτης, Γιώργος Σκυλογιάννης, Δέσποινα Χαριτωνίδη και Διονύσης Χριστοφιλογιάννης.
TAGS
