Ιδρυτής του χώρου Closing Soon και πρόσφατα συμμετέχων στο πρώτο Ios Art Residency, ο εικαστικός Ορέστης Μαυρουδής επιχειρεί να δώσει μια πραγματιστική και εννοιολογική απάντηση στην τρέχουσα υπερπαραγωγή εικόνων και αντικειμένων.
Με μια λιτή αλλά υποβλητική εικαστική γλώσσα, τα έργα του διατηρούν έναν έντονα αφαιρετικό χαρακτήρα, ενώ επηρεάζονται άμεσα από το συγκείμενο, είτε αυτό είναι η αρχιτεκτονική, είτε η οικονομία, είτε οι ίδιοι οι άνθρωποι που τα περιβάλλουν.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της εικαστικής σου πρακτικής;
Η εικαστική μου πρακτική εστιάζει στην αφαίρεση, την αλλοίωση και τη μετατόπιση ως καλλιτεχνικές αξίες, καθώς και στις δυνατότητες δημιουργίας με όσο το δυνατόν λιγότερα στοιχεία. Δουλεύω κυρίως με μικρές διαστάσεις και κοινά υλικά και έχω ως στόχο τη μέγιστη οικονομία μέσων. Αυτή η μέθοδος εργασίας ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής και τις ανάγκες αποθήκευσης και θα μπορούσε να ιδωθεί ως μία πραγματιστική και εννοιολογική απάντηση στην τρέχουσα υπερπαραγωγή εικόνων και αντικειμένων.
Από πού αντλείς έμπνευση;
Τα τελευταία χρόνια παράγω νέα έργα κυρίως στα πλαίσια αναθέσεων ή συμμετοχών σε καλλιτεχνικά προγράμματα και εκθέσεις. Ως εκ τούτου, τα έργα ανταποκρίνονται στις θεματικές που ορίζονται από τον αντίστοιχο φορέα ή επιμελητή. Όταν δεν υπάρχει κάποια τέτοια συγκυρία, η εικαστική μου έρευνα γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με θεωρητικούς όρους. Δεν αντιλαμβάνομαι τη σύγχρονη τέχνη ως μια εξειδίκευση πάνω σε τεχνικές και υλικά, ούτε την ιδιότητα του εικαστικού ως δεξιοτέχνη ή ειδικού περί αισθητικής. Αν από κάπου αντλώ έμπνευση, είναι από την ανάλυση της πολιτικής, ιδεολογικής και κοινωνικής βάσης κάθε επιλογής που αφορά τη μορφή, το περιεχόμενο και την παρουσίαση του έργου τέχνης.
Με τι καταπιάνεσαι αυτή την περίοδο;
Αυτή την περίοδο βρίσκομαι στο στάδιο ολοκλήρωσης μίας δημόσιας εγκατάστασης, η οποία θα παρουσιαστεί στις 13 Αυγούστου στην Ίο, ως μέρος της ομαδικής έκθεσης Μικρο-Ιστορίες Ενός Ευμετάβλητου Τοπίου, μαζί με έργα της Δήμητρας Κονδυλάτου και της Φωτεινής Παλπάνα. Η έκθεση είναι το αποτέλεσμα του προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών Ios Art Residency #1, το οποίο σχεδίασε, οργάνωσε και επιμελήθηκε ο εικαστικός και μέλος του σωματείου Σώστε την Ίο, Δημήτρης Φουτρής. Ανάμεσα στους βασικούς σκοπούς της πρωτοβουλίας αυτής είναι η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας των κατοίκων και επισκεπτών της Ίου, σε μία περίοδο κατά την οποία η ανεξέλεγκτη ιδιωτικοποίηση μεγάλων εκτάσεων γης ανέδειξε την ανάγκη προστασίας τόσο της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες, όσο και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού.
Το έργο περιστρέφεται γύρω από μία σειρά 10 πληροφοριακών πινακίδων από το οδικό δίκτυο της Ίου, οι οποίες κατασκευάστηκαν με πρωτοβουλία του δήμου Ιητών το 2007, εκτός του προβλεπόμενου από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας πλαισίου. Οι πινακίδες φέρουν το μήνυμα ΘΥΜΗΣΟΥ – REMEMBER φιλοδοξώντας να επιστήσουν την προσοχή των οδηγών, πλέον όμως μόνο μία από τις πινακίδες αυτές εξακολουθεί να χρησιμοποιείται. Για την περίοδο της έκθεσης, η πρωτότυπη πινακίδα θα μεταφερθεί από το οδικό δίκτυο στον εκθεσιακό χώρο, ενώ 10 νέα ακριβή αντίγραφα θα τοποθετηθούν σε άδειους στύλους σε όλη την έκταση του νησιού.
Η πρότασή μου βασίζεται στην επανεξέταση των καθιερωμένων εικόνων, λέξεων και αντικειμένων και στην αξιοποίηση της υπάρχουσας υποδομής. Η μεθοδολογική αυτή επιλογή απορρέει από έναν προβληματισμό που αφορά την αποφυγή επιβολής μίας εισαγόμενης ιδέας ή αισθητικής, στοχεύοντας, αντίθετα, στην ανάδειξη της αφηγηματικής δυναμικής που ενυπάρχει στον δημόσιο χώρο της Ίου. Πρόθεση του έργου είναι η αναβίωση της δράσης που οι τοπικές αρχές επιχείρησαν πριν από 15 χρόνια, για λόγους που σχετίζονται με την ενίσχυση της προσωπικής και συλλογικής μνήμης σε έναν τόπο που συνεχώς μεταβάλλεται.
Μετά το πέρασμα της πανδημίας, τι έμεινε; Πώς επηρέασε αυτή η κρίση τη δουλειά σου;
Η πανδημία επηρέασε πτυχές της κοινωνικής ζωής και ψυχολογίας με τρόπους τους οποίους δεν είναι εύκολο να ανιχνεύσει κανείς χωρίς την απαραίτητη κατάρτιση και τα κατάλληλα επιστημονικά εργαλεία. Προσωπικά και χωρίς να είμαι ειδικός, ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα, παρατηρώ την παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στο βωμό της οποίας καλούμαστε να θυσιάσουμε όλο και περισσότερα απ’ όσα θεωρούσαμε μέχρι πρότινος δεδομένα.
Όσον αφορά την εικαστική μου δουλειά, δεν θεωρώ πως επηρεάστηκε με έναν ξεκάθαρο τρόπο από την κρίση αυτή. Δούλευα έτσι και αλλιώς με μη κανονικούς όρους, πράγμα που συνεχίστηκε και τη συγκεκριμένη περίοδο.
Ποια η στάση σου ως εικαστικός στην τρέχουσα διεθνή κατάσταση;
Ως πολίτης και ως εικαστικός προσπαθώ να αντιμετωπίζω με τρόπο κριτικό την πολιτική και πολιτιστική ομογενοποίηση και να αποφεύγω την αναπαραγωγή μίας υπεραπλουστευμένης και μανιχαϊστικής θεώρησης των πραγμάτων.
Θεωρείς πως η Ελλάδα παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον για τους καλλιτέχνες;
Δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει γενικά η δυνατότητα βιοπορισμού μέσα από μία επαγγελματική σχέση με τις εικαστικές τέχνες, μου είναι δύσκολο να αντιληφθώ πώς το περιβάλλον που προσφέρει θα μπορούσε να περιγραφεί υπό οποιαδήποτε έννοια ως κατάλληλο. Το κόστος ζωής, οι μισθοί, τα ωράρια και οι συνθήκες εργασίας καθιστούν επίσης συχνά ανέφικτο τον συνδυασμό της εντατικής εικαστικής έρευνας με μία παράλληλη βιοποριστική εργασία και μοιάζει έτσι σαν να αφορά, κατά κύριο λόγο, όσες και όσους έχουν τη δυνατότητα λήψης ενός εισοδήματος, χρήσης ενός ιδιόκτητου σπιτιού, εργαστηρίου κτλ. Η συνθήκη αυτή, σε συνδυασμό με τις ελάχιστες και συχνά ανεπαρκείς χρηματοδοτήσεις, δημιουργεί μία κοινωνικά άνιση κατάσταση, η οποία έχω την αίσθηση ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει προωθητικά για την εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή στο σύνολό της. Περαιτέρω ζητήματα που αφορούν τον ρόλο των οργανισμών, υπουργείων, μουσείων, σχολών καλών τεχνών, καθώς και την παραγωγή κριτικού λόγου, θεωρώ πως κρύβουν και αυτά παθογένειες που επηρεάζουν την καταλληλόλητα του περιβάλλοντος που η χώρα προσφέρει στους καλλιτέχνες.
Ποια τα σχέδια σου για το άμεσο μέλλον;
Ο χώρος που μέχρι το 2019 χρησιμοποιούσα ως εργαστήριο, λειτουργεί πλέον και ως εκθεσιακός χώρος με το όνομα CLOSING SOON. Σκοπός του κύριου εκθεσιακού προγράμματος είναι η υποστήριξη καλλιτεχνών στην παρουσίαση των πρώτων τους ατομικών εκθέσεων στην Αθήνα. Αυτή την περίοδο δουλεύω πάνω σε δύο εκθέσεις που θα παρουσιαστούν στον χώρο το φθινόπωρο του 2022.
Στα σχέδια για το άμεσο μέλλον είναι και η διεύρυνση της λειτουργίας της διαδικτυακής πλατφόρμας CURRENT Athens –την οποία ιδρύσαμε το 2017 με τη Δέσποινα Κρέη, με στόχο τη μη ιεραρχική προώθηση εκδηλώσεων σύγχρονης τέχνης στην Αθήνα– στο πεδίο της υποστήριξης της παραγωγής λόγου για τη σύγχρονη τέχνη στη χώρα.
Μια ευχή για το μέλλον
Ένα περισσότερο πλουραλιστικό μέλλον.
TAGS
