Έργο του Αλέξη Φιδετζή Ο εικαστικός Αλέξης Φιδετζής έχει μια πολυσχιδή δημιουργική πρακτική. Κοινός τόπος στα έργα του, η αναζήτηση του τρόπου μετατροπής της ερευνητικής του δραστηριότητα σε εικαστικό λόγο. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θεσμική διαχείριση του συλλογικού κοινωνικού τραύματος, ερευνά τις μεθόδους διαμόρφωσης του συλλογικού παρελθόντος από την εξουσία. Γι’ αυτόν η ιστορική έρευνα λειτουργεί ως πεδίο δημιουργίας εικαστικού λόγου μέσα από τον οποίο μπορούν να διαγνωστούν σύγχρονα πολιτισμικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της εικαστικής σου πρακτικής;
Η δουλειά μου ξεκινάει συνήθως μέσα από κάποιου τύπου ιστορική έρευνα. Δουλεύω με αρχεία, με βιβλία, με ανέκδοτες ιστορίες, με λιγότερο γνωστά ιστορικά συμβάντα αλλά και με μυθοπλασίες τις οποία συχνά εισάγω μέσα σε μεγαλύτερες αφηγήσεις. Επί της αρχής, ενδιαφέρομαι να δημιουργήσω ρωγμές στον μονολιθικό χαρακτήρα των μεγάλων νεωτερικών αφηγήσεων. Όταν το ερευνητικό κομμάτι ολοκληρωθεί, τότε προχωράω στην διατύπωση των προβληματισμών μου με διάφορα εικαστικά μέσα, από εγκαταστάσεις και περφόρμανς μέχρι σχέδια και μικρο-εκδόσεις. Καμιά φορά τα πράγματα δεν λειτουργούν εικαστικά ωστόσο και η έρευνα καταλήγει να γίνει ακαδημαϊκού τύπου εργασία.
Από πού αντλείς έμπνευση;
Δεν είχα ποτέ μια κινηματογραφική εμπειρία όπου βλέποντας ένα ηλιοβασίλεμα εμπνεύστηκα το νέο μεγάλο έργο. Όλες οι ιδέες μου προκύπτουν από έρευνα και από την διαδικασία του να ανατρέχω σε παλιές – πολύ κακά οργανωμένες – σημειώσεις. Το πεδίο στο οποίο πάντα επιστρέφω είναι η διαδικασία μετάπλασης του παρελθόντος σε ιστορία, οι μύθοι που χτίζουν κοινές αντιλήψεις και εθνικές φαντασιώσεις.
Με τι καταπιάνεσαι αυτή την περίοδο;
Από την αρχή του χρόνου συμμετέχω στο residency program του Atopos CVC, το #OccupyAtopos2021. Ήθελα να τρέξω ένα πρόγραμμα που θα διαπραγματευτεί με κριτικό βλέμμα την έννοια της επανάστασης και ήταν χαρά μου που οι ιδέες μου φάνηκαν ενδιαφέρουσες στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Atopos CVC, Βασίλη Ζηδιανάκη. Μαζί στήσαμε ένα εκτενές πρόγραμμα με τον τίτλο Revolting Bodies. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχουμε αναπτύξει έναν μεγάλο όγκο ερευνητικής δουλειάς, με μια σειρά ψηφιακών εκθέσεων, τη δική μου ατομική έκθεση, μια σειρά από podcasts κ.α. Tον Δεκέμβρη θα ανοίξει μια μεγαλύτερη ομαδική έκθεση σε δική μου επιμέλεια, με τη συμμετοχή πολλών συναδέλφων από την Ελλάδα και το εξωτερικό που θα διαπραγματευτούν τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε ιστορικά και σύγχρονα για την έννοια της επανάστασης.
Πως έχει επηρεάσει η κατάσταση της πανδημίας τη δουλειά σου;
Η εμπειρία της πανδημίας για εμένα συνέπεσε με το ότι έγινα πρόσφατα μπαμπάς οπότε το να είμαι πολλές ώρες στο σπίτι είχε και τα θετικά του. Από την άλλη είμαι πολύ πιο προσεκτικός από ότι πιθανόν να ήμουν υπό άλλες συνθήκες, πράγμα που σημαίνει ότι έχω χάσει πολλές εκθέσεις που θα ήθελα να δω, έχω σταματήσει να πηγαίνω στο θέατρο και στο σινεμά, έχω μεταφέρει το εργαστήριό μου στο σπίτι – όπως και η σύντροφός μου που είναι επίσης εικαστικός- και γενικά έχω απομονωθεί κάπως από τον κόσμο, κάτι που είναι αρκετά επιβαρυντικό ψυχολογικά. Ακόμα με προβληματίζουν οι επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι συνθήκες απομόνωσης και αυτοπεριορισμού για ένα μωράκι που όταν βλέπει κόσμο ενθουσιάζεται.
Θεωρείς πως η Ελλάδα παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον για τους καλλιτέχνες;
Προφανώς και δεν παράγουμε μέσα σε ένα περιβάλλον ασφάλειας. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες πρέπει να διδάσκουν ή να δουλεύουν σε κάποια δουλειά παρεμφερή του χώρου για να συντηρήσουν τις ζωές και την πρακτική τους, πράγμα που προφανώς περιορίζει τον χρόνο που έχουν στο εργαστήριο, στα αρχεία, τις βιβλιοθήκες, στα θέατρα, στον δρόμο, τη φύση ή όπου αλλού αναζητούν τα στοιχεία που τους οδηγούν στη δημιουργία. Η αγορά της τέχνης στην Αθήνα είναι πολύ μικρή αναλογικά με το μέγεθος μιας πόλης η οποία αρέσκεται μάλιστα να αυτο-προσδιορίζεται ως πηγή πολιτισμού. Ενώ καταναλώνονται πολλά κρατικά χρήματα για τις τέχνες, το κομμάτι που αφορά τη νέα δημιουργία στα εικαστικά είναι τουλάχιστον αμελητέο. Τα προγράμματα από ιδιωτικούς φορείς, που είναι πλέον όλο και περισσότερα βοηθούν, αλλά δεν καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες του χώρου. Ως εκ τούτου, όσοι και όσες είμαστε κομμάτι της καλλιτεχνικής σκηνής της πόλης έχουμε μάθει να δουλεύουμε με πολύ άσχημους όρους και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε συλλογικά.
Σχέδια για το μέλλον;
Πέραν της ολοκλήρωσης του προγράμματος του Revolting Bodies είμαι υποψήφιος διδάκτορας της ΑΣΚΤ οπότε σε αυτό το πλαίσιο τρέχω μια εκτενή έρευνα για τους τρόπους με τους οποίους τα διαφορετικά εθνικά αφηγήματα εμφανίζονται στην καλλιτεχνική παραγωγή της χώρας. Άλλα δύο πρότζεκτ που τρέχουν παράλληλα αφορούν στη μυθολογία περί βρικολάκων στο Αιγαίο τον 19ο αιώνα αλλά και στις αναπαραστάσεις του φύλου κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά στην Ελλάδα. Το τελευταίο κομμάτι αποτέλεσε τη θεματική της διπλωματικής μου στο μεταπτυχιακό που έκανα στην ιστορία στο ΕΚΠΑ και όπως πάντα αναζητώ τρόπους να μετατρέψω την έρευνα σε εικαστικό έργο.
Και μια ευχή
Να περάσει το τέρας της πανδημίας σύντομα, να καταλάβουμε σαν κοινωνία ότι ο μύθος του έθνους δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση της κοινωνικής συνοχής και να γίνει το παιδί μου ένας υγιής και καλός άνθρωπος!
TAGS
