Η Αλεξάνδρα Κοροξενίδη επισκέφτηκε και γράφει για την έκθεση Spring Works, Summer Shows στo Ηaus Ν Αthen

Στην έκθεση Spring Works, Summer shows στο Haus N Αthen η δουλειά των Ειρήνης Μίγα, Πάκυς Βλασσοπούλου, Έρικας Σκούρτη και Κώστα Σαχπάζη συνευρίσκονται σε μία λιτή παρουσίαση που απλώνεται στην μεγάλη αίθουσα του Haus N Athen και περιέχει τόσα έργα ώστε να προσκαλεί την προσεκτική παρατήρηση του θεατή. Όλα τα έργα διανοίγονται στον χώρο, συνομιλούν με τον χώρο ως εμπειρία, ως έναν τόπο που διαμορφώνει αλλά και διαμορφώνεται από την καθημερινότητα και την πράξη, σύμφυτος με την σωματικότητα. Υπαινίσσονται τον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, που μπορεί να είναι η φύση, τον αλληλοκαθορισμό πραγματικού και  νοητικού χώρου.

Μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι τα έργα έγιναν κατά την τελευταία περίοδο του εγκλεισμού κατά την οποία οι καλλιτέχνες χρησιμοποιήσαν τον χώρο του Ηaus N ως studio residency.

Τα έργα πλάθουν νοητικούς χώρους που περιβάλλουν τον θεατή και στους οποίους έχει κανείς την αίσθηση ότι κάτι έχει διαδραματιστεί ή πρόκειται να γίνει. Εισέρχεται δηλαδή το στοιχείο του χρόνου που μπορεί να υπάρχει είτε ως επανάληψη είτε ως ροή είτε ως στασιμότητα, ως ένα πριν και ένα μετά, ο χρόνος ως κάτι ρευστό με δική του δυναμική, ο χρόνος ως παρουσία.

Σε ένα από τα έργα της Ειρήνης Μίγα για παράδειγμα, τα νήματα που πλέκουν τα δύο χέρια/γλυπτά που προβάλλουν μέσα από κολώνα της αίθουσας αγκαλιάζουν τον απέναντι τοίχο και δημιουργούν ένα νοητό αργαλειό, ένα σχέδιο στο χώρο. Αφαιρετική και αέρινη, η εγκατάσταση δημιουργεί, με μία απλή χειρονομία, την αίσθηση ότι μέσα από την επιτέλεση και την σωματικότητα ο χώρος επεκτείνεται προς κάθε δυνατή κατεύθυνση και αποκτά νόημα, γεμίζει. Το πλέξιμο είναι δημιουργία, διασύνδεση. Ταυτόχρονα όμως τα νήματα μπορούν να εκληφθούν και ως δέσιμο και παγίδευση. Αυτή η αμφισημία ανάμεσα στην δυνατότητα και μη δυνατότητα, υπάρχει και στα υπόλοιπα έργα της Μίγα η οποία με λεπτότητα και με την ικανότητά της να χωράει στο ελάχιστο ενδιαφέροντα νοήματα, χειρίζεται το απρόβλεπτο, την ανατροπή και το στοιχείο της έκπληξης (χρησιμοποιεί, για παράδειγμα, φόρμες που θυμίζουν κομμάτια από καθημερινά ευτελή αντικείμενα που όμως με μία πιο προσεκτική ματιά φαίνεται ότι είναι κεραμικά μικρογλυπτά). Ο χώρος είναι επιτέλεση, δημιουργία, σχέση με τα αντικείμενα και την χρήση τους. Στην περίοδο του εγκλεισμού, έντονη ήταν αυτή η αίσθηση του χώρου ως ένας χώρος που διαμορφώνεται μέσα από την σχέση με τον μικρόκοσμο των αντικειμένων, τα αντικείμενα ως προέκταση μίας σωματικότητας, μίας διάδρασης και επιτελεστικότητας.

Μία σχέση πάλι με τον χώρο, τον χώρο που είναι πραγματικός αλλά που διογκώνεται ή περιορίζεται μέσα από την φαντασία και τα συναισθήματα, προκαλεί και το έργο της Πάκυς Βλασσοπούλου. Πρόκειται για μία κεραμική κατασκευή που μοιάζει με τεράστια σιδερένια  καταπακτή αλλά και οργανική μορφή, ορθώνεται με πλάτη κάποια παράθυρα της γκαλερί, ανατρέπει την σχέση δαπέδου και τοίχου και δημιουργεί ένα εμπόδιο αλλά και δυνητικά, ένα άνοιγμα προς τα έξω.

Διαφορετικά, με πιο έντονο το στοιχείο της χρονικότητας και της χειρονομίας, χειρίζεται τον χώρο ο Κώστας Σαχπάζης στην σειρά των επιτοίχιων γλυπτών που μοιάζουν με τυπώματα και συνδυάζουν το στοιχείο της δομής με το τυχαίο. Το κάθε έργο μοιάζει σαν την σελίδα ενός ημερολογίου, όλα μαζί θυμίζουν τα χνάρια καθημερινών πράξεων.  Μοιάζουν με μία γραφή που γίνεται εικόνα και χώρος, μία γραφή που αποτυπώνει το απρόβλεπτο και τον συνδυάζεται με αυτό που θεωρούμε δεδομένο. Η γραφή γίνεται υλική, γίνεται όχι απλώς μία εικόνα, μια αναπαράσταση αλλά ένα αντικείμενο, ένα δισδιάστατο γλυπτό. Η γραφή  είναι η προέκταση των γεγονότων που εκτυλίσσονται στον χώρο και τον χρόνο. Είναι ένας νοητικός χώρος. Επανέρχεται έτσι το στοιχείο της σωματικότητας/υλικότητας, το στοιχείο της παρουσίας, του χώρου που είναι απτός.

Παρότι ο Σαχπάζης δεν βρέθηκε στο studio residency την ίδια περίοδο με την Έρικα Σκούρτη, το έργο του υπό μία έννοια συνομιλεί με το μεγάλης διάρκειας βίντεο/ημερολόγιο της Έρικας Σκούρτη η οποία μέσα από την διπλή ιδιότητά της ως καλλιτέχνης (που χρησιμοποιεί διάφορα μέσα συμπεριλαμβανομένου της επιτέλεσης) και ως συγγραφέας, δημιουργεί ένα έργο που ταυτίζει την επιτέλεση με την αφήγηση, ένα είδος αυτόματης, αυθόρμητης εκφοράς λόγου που ακούμε βλέποντας την βιντεοσκόπηση της ίδιας να καλλιτέχνιδος από τον εαυτό της  να μιλά περιγράφοντας καθημερινά συναισθήματα, εικόνες και σκέψεις. Ο προσωπικός αυτός μονόλογος που είναι ενίοτε κουραστικός και ίσως μονότονος, περιστρέφεται γύρω από συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως η επιθυμία, η δουλειά, η αρρώστια.  Εικόνες της ίδιας της καλλιτέχνιδος στον οικείο δικό της χώρο εναλλάσσονται με εικόνες είτε από το παράθυρο της είτε από πλάνα εξωτερικών χώρων στους οποίους έβγαινε κατά την διάρκεια του εγκλεισμού. Έχει κανείς την αίσθηση ότι πολλά πράγματα γίνονται ταυτόχρονα και αυτό διότι παράλληλα με την αφήγηση τρέχουν αφενός λεζάντες που μεταγράφουν τα ελληνικά στα αγγλικά μέσα από το σύστημα της αυτόματης μετάφρασης και αφετέρου ήχοι από παράλληλες διηγήσεις. Κατά κάποιον τρόπο, στο έργο διασταυρώνονται διαφορετικές γλώσσες και κώδικες, το ένα γίνεται η μετάφραση του άλλου και μέσα από αυτή την διαδικασία ένα μέρος του αρχικού νοήματος χάνεται. Υπάρχει το στοιχείο της παγίδευσης με την έννοια ότι η προσπάθεια να προσδιορίσει κανείς την πραγματικότητα είναι ανέφικτη, αλλά και μία περίεργη αίσθηση ελευθερίας και διαρκούς ροής. Ο λόγος, η φωνή, ο ρυθμός συνθέτουν ένα κολάζ, γίνονται εικόνες χώρων εσωτερικών και εξωτερικών, πραγματικών αλλά και φανταστικών και ανέφικτων. Η ρευστή αυτή συνθήκη, το αίσθημα του ανέφικτου και της αβεβαιότητας αλλά και εντύπωση ότι υπάρχουν πραγματικότητες που τρέχουν ταυτόχρονα και συναντώνται μόνο κατά τόπους συλλαμβάνει την πρόσφατη εμπειρία του εγκλεισμού αλλά και την τωρινή αβεβαιότητα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το συγκεκριμένο έργο όσο και τα υπόλοιπα της έκθεσης περιορίζονται στην συγκυρία της πανδημίας. Η σημασία τους έγκειται στο πώς συνομιλούν με τον χώρο, στο πώς ορίζουν τον χώρο μέσα από τον υπαινιγμό μίας σωματικότητας και διαφεύγουσας παρουσίας και μέσα από μία προσεκτική επιλογή υλικών και μέσων. Τα έργα αποτυπώνουν μία παράξενη οικειότητα, δένουν μεταξύ τους και προκαλούν στον θεατή μία έντονη εμπειρία του χώρου.

Η ἐκθεση Spring Works, Summer Works διαρκεί έως 18 Σεπτεμβρίου.

TAGS

Αλεξάνδρα Κοροξενίδη

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη