Γιάννης Χρηστάκος, Ημέρες Καραντίνας Αυτή την εβδομάδα η Αλεξάνδρα Κοροξενίδη επισκέφτηκε την έκθεση «Με τον Φόβο του Άλλου» στον Εικαστικό Κύκλο ΔΛ.
Η προσήλωση στο σχέδιο, στην «γραφή» που ξεκινά από ένα σημείο και απλώνεται σε πλέγματα και σχήματα τα οποία σχηματίζουν ένα είδος χάρτη είναι μία από τις κυρίαρχες εντυπώσεις που αποκομίζει ο θεατής από τα λεπτοδουλεμένα ζωγραφικά έργα του Γιάννη Χρηστάκου στην ατομική έκθεση «Με τον Φόβο του Άλλου» στον Εικαστικό Κύκλο ΔΛ.
Με μορφολογικά στοιχεία που θυμίζουν πολεοδομικούς σχεδιασμούς, δίκτυα, γραφήματα, νευρικές απολήξεις, αιμοφόρα αγγεία, ρίζες και διακλαδώσεις φυτών, κλαδιά ή ακόμα και κεντήματα, τα έργα αποτελούν μία εναλλακτική ενδοσκοπική χαρτογραφία. Μπορούν να ιδωθούν ως τοπία και όψεις του εσωτερικού κόσμου, μνήμης και πραγματικότητας, ως μία πρόταση για ένα πορτρέτο, όχι ως πρόσωπο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αλλά ως μία σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο γύρω του.
Tο σχέδιο, το ίχνος είναι το πρώτιστο εκφραστικό εργαλείο. Αν ο χάρτης είναι ένας τρόπος συσχέτισης με τον κόσμο, το σχέδιο, δηλαδή η γραμμή, γίνεται εδώ το σημείο από το οποίο ξεκινά η σύνθεση: είναι η γραμμή που ορίζει τον χώρο. Μέσα από το σχέδιο, ο Χρηστάκος αποδομεί και ανατροφοδοτεί, κατακερματίζει μία μορφή και την ανασυνθέτει σε ένα αφαιρετικό σχήμα (η λογική του θυμίζει τα δέντρα του Μοντριάν). Κάποια σχήματα είναι χάρτες πραγματικών τόπων π.χ της Μυτιλήνης ή της Ινδίας , που όμως συνυπάρχουν με τους υβριδικούς χάρτες που προκύπτουν από την συνάντηση φαντασίας και πραγματικότητας, φαντασίας και μνήμης.
Σε αντίθεση με τους χάρτες με την συμβατική έννοια, που αποτελούν έναν οδηγό προσανατολισμού, οι ζωγραφικοί «χάρτες» του Χρηστάκου είναι εκφράσεις συναισθημάτων και συνθηκών. Οι ίδιοι οι τίτλοι (Ημέρες Εντατικής, Μικρή Ανοιξιάτικη Ιστορία, Διαπληκτισμοί) παραπέμπουν σε καταστάσεις, ιστορίες, ατμόσφαιρες και εποχές που γίνονται αισθητές μέσα από την κατάλληλη επιλογή του χρώματος. Υπάρχει αναφορά σε κάτι πραγματικό, που όμως μπορεί να είναι η επιθυμία και για κάτι που δεν έχει υπάρξει. Σε κάθε περίπτωση, ο χάρτης δεν είναι η προβολή ενός κόσμου που προσδιορίζεται από τις ατέρμονες δικτυώσεις ενός άυλου ψηφιακού δικτύου αλλά η αναζήτηση μίας εσωτερικής ταυτότητας, μίας αλήθειας που προκύπτει από το βίωμα.
Η υλικότητα στα έργα του Χρηστάκου, οι ανάγλυφες χρωματιστές κλωστές που έντεχνα και αποκλειστικά με την χρήση μπογιάς τοποθετεί στο πρώτο πλάνο της σύνθεσης (έτσι ώστε να μιμείται τα νήματα) υποδηλώνουν την παρουσία, την ίδια την σχέση με τα πράγματα που μπορεί να εξελιχθεί σε βίωμα. Ακόμα και στα έργα που αναφέρονται στην μετανάστευση, την μετοίκηση και την σχέση με τον άλλο, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν μία σωματικότητα. Το κόκκινο όργανο της καρδιάς, το κίτρινο που θυμίζει σωματικά υγρά, μεταφέρουν αυτή την αίσθηση της παρουσίας, της σωματικότητας.
Ενδιαφέρον έχει η σύνδεση μακρινής και κοντινής θέας: οι γραμμές στο υπόβαθρο του πίνακα είναι μία ευρεία όψη του κόσμου από μακρυά, ενώ τα πιο απτά, μεμονωμένα και μεγεθυμένα στοιχεία που συνδέονται με την σωματικότητα είναι η κοντινή ματιά. Η πιο «επιστημονική», αντικειμενική ανάγνωση ενός χάρτη συνυπάρχει με μια πιο βιωματική κατανόηση του τόπου. Θα έλεγε κανείς ότι βυθίζεται στην μακρινή όψη του κόσμου στο πίσω μέρος της σύνθεσης περνώντας πρώτα από τον εαυτό. Κατά κάποιο τρόπο υπάρχει εδώ ο «γεωγραφικός εαυτός» όπως τον περιγράφει ο Edward Casey, η σχέση του ανθρώπου ως σώμα με το τον τόπο, τον εαυτό και την εμπειρία από την μία και τον τόπο από την άλλη ως το ένα συνθήκη του άλλου.
Όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες που έχουν ασχοληθεί με τον χάρτη ως αποτύπωση του κόσμου συνήθως με πιο έντονη πολιτική αιχμή (πχ Julie Mehretu, Alighiero Boetti κλπ) ο Χρηστάκος θέτει το ζήτημα της οργάνωσης και ανάγνωσης του κόσμου. Με αυτόν τον τρόπο τα έργα του μιλούν και για την ίδια την οργάνωση της ζωγραφικής σύνθεσης.
Αποτελούν επίσης μια απόδοση μίας ανθρωποκεντρικής ζωγραφικής, μία συνάντηση του τόπου με τον εαυτό, της νόησης με την φαντασία. Η ζωγραφική ποιότητα, η εμμονή που καταγράφεται στο σχέδιο, τα ζωγραφικά στρώματα, το ανάγλυφο της επιφάνειας που δημιουργούν σε κάποια έργα οι ρητίνες (εδώ υπάρχει η διάθεση ενός όχι πάντοτε επιτυχημένου πειραματισμού) έχουν αυτό το στοιχείο της γραφής, των ωρών δουλειάς πάνω στο έργο που το κάνει να έχει παρουσία και υπόσταση.
Η έκθεση «Με τον Φόβο του Άλλου» στον Εικαστικό Κύκλο ΔΛ διαρκεί έως τις 20 Νοεμβρίου.
TAGS
