Πέντε εκπρόσωποι χώρων σύγχρονης τέχνης της Θεσσαλονίκης μιλούν για το παρόν και το μέλλον της σκηνής της πόλης και μοιράζονται τα σχέδια τους για την εικαστική χρονιά.

Η σεζόν έχει ήδη ξεκινήσει, το κοινό επιστρέφει στις γκαλερί, η πανδημία είναι ακόμη παρούσα αλλά οι άνθρωποι της τέχνης, της αγοράς και της ανάδειξης της, δηλώνουν αισιόδοξοι. Κάνουμε πέντε στάσεις σε καθιερωμένους, κλασικούς και εναλλακτικούς χώρους σύγχρονης τέχνης της Θεσσαλονίκης, τους ξανασυστήνουμε, μιλάμε με τους ανθρώπους που τους διαχειρίζονται και μοιραζόμαστε τις απόψεις τους για τη σκηνή της πόλης και το τι επιφυλάσσει η χρονιά που έρχεται.

Αλέξανδρος Ντονόπουλος: «Η πόλη χρειάζεται μεγαλύτερη εξωστρέφεια»

«Η Θεσσαλονίκη είναι μία μεγάλη και ζωντανή πόλη με πολυπληθές φιλότεχνο κοινό που επιδεικνύει σημαντικό ενδιαφέρον για τις εικαστικές τέχνες» μας λέει ο Αλέξανδρος Ντονόπουλος, ιδιοκτήτης της Donopoulos International Fine Arts. «Ωστόσο, είναι μία πόλη στην οποία δραστηριοποιούνται ελάχιστες γκαλερί συγκριτικά με τη ζήτηση. Βάση αυτών των δεδομένων, πιστεύουμε ότι υπάρχει χώρος για την περαιτέρω ανάδειξη της σύγχρονης τέχνης στην πόλη. Χρόνο με το χρόνο, οι αρμόδιοι φορείς, από τις γκαλερί μέχρι τα μουσεία και τις σπουδαίες καλλιτεχνικές περσόνες, εντείνουμε τις προσπάθειες μας για να ενδυναμωθεί  το καλλιτεχνικό αποτύπωμα της πόλης και στα πλαίσια αυτά υποστηρίζουμε την προβολή όλου του φάσματος της σύγχρονης τέχνης. Η Θεσσαλονίκη είναι τόπος που ιστορικά προσέλκυε και συνεχίζει να προσελκύει το παγκόσμιο ενδιαφέρον και της αξίζει να εμπλακεί περαιτέρω με την εξέλιξη των διεθνών δεδομένων των εικαστικών. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται η πόλη είναι μεγαλύτερη εξωστρέφεια και ουσιαστική σύνδεση με τη διεθνή παραγωγή της σύγχρονης τέχνης».

Η Donopoulos I.F.A. λειτούργησε για πρώτη φορά το 2007, με την έκθεση χαρακτικών του Pablo Picasso. Από τότε και μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί ποικίλες εκθέσεις, τόσο με σύγχρονους Έλληνες όσο και με διεθνείς καλλιτέχνες, που εντάσσονται στην καλλιτεχνική πρωτοπορία ενώ παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια έχει συνεργαστεί με αξιόλογα  διεθνή ιδρύματα και γκαλερί. «Η γκαλερί θέτει ως βασικό γνώμονα λειτουργίας της, την προβολή όλων των διαφορετικών ρευμάτων και των πολύπλευρων τεχνικών της σύγχρονης τέχνης» τονίζει ο κος Ντονόπουλος. «Επιδιώκουμε, η σύσταση και το πρόγραμμα των περιοδικών μας εκθέσεων, να συμπεριλαμβάνει όλες τις μορφές και το φάσμα των εικαστικών τεχνών». Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που έχουν παρουσιαστεί στη γκαλερί είναι ο Aljoscha, o Gehard Demetz, ο Wolf Hamm, ο Chris Doulgeris, ο Willem Harbers, ο Nikos Aslanidis, ο Giorgos Lappas, η Adriana Molder, η Ulrike Buhl, ο Vasilis Poulios, ο Kai Richter και η Sofie Bird Møller.

Έργο του Kai Richter (Donopoulos IFA)

Όσον αφορά στις παρούσες συνθήκες, ο κος Ντονόπουλος είναι αισιόδοξος: «Η πανδημία αναμφισβήτητα παρέσυρε και επηρέασε αρνητικά και τον δικό μας χώρο. Καταρχάς το παρατεταμένο lockdown είχε ως αποτέλεσμα την αναβολή όλων των προγραμματισμένων εκθέσεων μας. Όπως είναι φυσικό η κατάσταση αυτή αναδιαμόρφωσε όλες μας τις προτεραιότητες. Βέβαια, παρά τις δυσκολίες, πιστεύουμε ότι μέσα από αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση έχουν αναδυθεί νέες φωτεινές και ελπιδοφόρες συνθήκες. Με μεγάλη μας χαρά παρατηρούμε ότι ο κόσμος των εικαστικών τεχνών κινείται σε μια δυναμική επανεκκίνηση».

Ενώ το φθινόπωρο ξεκίνησε με την έκθεση «Viral» της Αλεξάνδρας Μαράτη (έως 8 Νοεμβρίου), η Donopoulos I.F.A. ετοιμάζει για τη συνέχεια μια σειρά από διαδοχικές εκθέσεις με διεθνή χαρακτήρα και σκοπό την ανάδειξη και την υποστήριξη πρωτοεμφανιζόμενων καλλιτεχνών στην ελληνική σκηνή της σύγχρονης τέχνης. Πιο συγκεκριμένα, πρώτη διεθνής έκθεση για τη σεζόν είναι αυτή του Kai Richter ενώ για τον Δεκέμβρη ετοιμάζεται η ομαδική έκθεση «Young Americans», με curator τον Jurriaan Benschop και καλλιτέχνες τους Michelle Jezierski, Adrienne Elyse Meyers και Joseph Kameen. Το 2022 η γκαλερί θα συνεχίσει με το διεθνές της πρόγραμμα παρουσιάζοντας καλλιτέχνες όπως η Nannete Dietz, ο Jeroen Cremers και η Gesine Grundmann.

Λόλα Νικολάου: «Θα έρθουν καλύτερες μέρες»

Η γκαλερί Λόλα Νικολάου ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1993 στη Νέα Εγνατία για να μεταφερθεί δέκα χρόνια αργότερα στη σημερινή της έδρα στο νεοκλασικό της Τσιμισκή 52, στο κέντρο της πόλης. Σκοπός της ήταν – και είναι – να προβάλει τη σύγχρονη τέχνη στη Θεσσαλονίκη και να εξοικειώσει το φιλότεχνο κοινό με κάθε μορφή της. Παρουσίασε πρώτη σε αυτά χρόνια πλειάδα σημαντικών καλλιτεχνών της Ελλάδας και του εξωτερικού του οποίους και συνεχίζει να προβάλει, ενώ διαρκώς ανανεώνεται με νέους καλλιτέχνες με σημαντικό παρόν και ενδιαφέρον μέλλον. Επίσης έχει συνεργαστεί με μουσεία και άλλους καλλιτεχνικούς φορείς και έχει συμμετάσχει σε διεθνείς εκθέσεις καθώς και στην Art-Athina και Art Thessaloniki.

«Η εικαστική σκηνή της Θεσσαλονίκης δε έχει μείνει ανεπηρέαστη από την κρίση και την πανδημία» παραδέχεται η κα Λόλα Νικολάου. «Παρόλα αυτά, παραμένει ενεργή, δυνατή και πολλά υποσχόμενη. Η πόλη χρειάζεται μια ανανέωση σε αυτό το κομμάτι. Θα έπρεπε οι αρμόδιοι φορείς να επενδύσουν περισσότερο στην εικαστική σκηνή της πόλης και να την αναδείξουν με κάθε δυνατό τρόπο. Το κοινό εκπαιδεύεται και οφείλουμε να συμβάλουμε σε αυτό».

Έργο του Γιώργου Ξένου (γκαλερί Λόλα Νικολάου)

Μιλώντας για το πως θα κυλήσει η σεζόν η κα Νικολάου δηλώνει πανέτοιμη: «Το πρόγραμμα της γκαλερί ορίζεται ένα χρόνο νωρίτερα. Η πανδημία βέβαια δημιούργησε μια αβεβαιότητα. Η φετινή σεζόν ξεκίνησε κανονικά και η γκαλερί πλέον λειτουργεί στους ρυθμούς που λειτουργούσε πάντα τηρώντας βέβαια όλα τα απαραίτητα μέτρα όποτε και αν χρειαστεί. Δεν υπάρχουν φόβοι, πιστεύω ότι τα χειρότερα πέρασαν. Θα έρθουν καλύτερες μέρες».

Εναρκτήρια έκθεση για τη σεζόν στην γκαλερί Λόλα Νικολάου είναι αυτή του Μανώλη Χάρου, η οποία ολοκληρώνεται στις 6 Νοεμβρίου ενώ ακολουθεί αμέσως μετά, με εγκαίνια στις 11 του μήνα, η «Συν+ύπαρξη, Συν+αίσθηση» των Γιώργου Ξένου και Μίτσε Γιανκουλόφσκι, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου.

Ζήνα Αθανασιάδου: «Οι άνθρωποι ένιωσαν την ανάγκη επιστροφής στην τέχνη»

Η Zina Athanasiadou Gallery ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1988 στην Παλαιών Πατρών Γερμανού 5 με ιδρύτρια τη Ζήνα Αθανασιάδου. Στόχος της είναι η παρουσίαση και εξοικείωση του κοινού με σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς της σύγχρονης τέχνης και η προώθηση νέων καλλιτεχνών.. Επίσης, η συνεχή διερεύνηση νέων μορφών τέχνης και έκφρασης μέσα στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας και ιδιαιτερότητας.

«Κατά τη γνώμη μου η εικαστική σκηνή της Ελλάδας είναι μία και συμπαγής» λέει η κα Αθανασιάδου. «Οι καλλιτέχνες έχουν τα ίδια ερεθίσματα και αλληλοεπηρεάζονται συστηματικά και δημιουργικά. Η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει την τύχη της ύπαρξης του MOMUS, το οποίο είναι ένας δημιουργικός και δραστήριος οργανισμός. Ένα γεγονός όμως που δυσκολεύει τους καλλιτέχνες που ζουν εκτός Αθήνας, είτε στη Θεσσαλονίκη, είτε στις Κυκλάδες ή αλλού είναι το ότι δεν έχουν άμεση και καθημερινή πρόσβαση στα γεγονότα και στους ανθρώπους του πολιτισμού που ζουν στην Αθήνα».

Όσον αφορά στην τρέχουσα συνθήκη, η κα Αθανασιάδου αισθάνεται ότι «η αγορά της τέχνης επηρεάζεται προσωρινά από εξωγενείς παράγοντες αλλά ανακάμπτει με πολύ γοργούς ρυθμούς στην κανονικότητα. Οι άνθρωποι του πολιτισμού, μετά το πρώτο δικαιολογημένο σοκ της νέας κατάστασης και αφού πέρασε το μούδιασμα του “και τώρα τι;”, ένιωσαν την ανάγκη επιστροφής στην τέχνη ως “ανάσα ελευθερίας” και “αντίδοτο” της αδράνειας στην οποία η κοινωνία όφειλε να προσαρμοστεί. Φιλότεχνοι και συλλέκτες που επενδύουν σε αγορές έργων τέχνης διατήρησαν αμείωτο το ενδιαφέρον τους καθώς και την ανάγκη συναναστροφής με αυτή».

Η περίοδος της πανδημίας άνοιξε όμως και ψηφιακούς ορίζοντες. Η κα Αθανασιάδου παίρνει θέση: «Παρόλο που η ύπαρξη e-shop δεν εκφράζει το προφίλ της γκαλερί, διαπιστώσαμε το αμείωτο ενδιαφέρον τόσο των πελατών όσο και των καλλιτεχνών. Υπήρξε μία περίοδος ιδιαίτερα δημιουργική, όντας ακινητοποιημένοι. Οι θαμώνες και πελάτες της γκαλερί επικοινωνούσαν συστηματικά με εμάς χάρη στους σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας. Γόνιμοι διάλογοι, εκμυστηρεύσεις, θεωρητικές αναλύσεις έργων και εκθέσεων, διαδικτυακές παρεΐστικες επισκέψεις σε μουσεία, small talk γέμισαν τις ώρες και μέρες μας κατά τη διάρκεια του lockdown. Βλέποντας τώρα από απόσταση τη διαμορφωμένη αυτή συνθήκη είναι φανερό ότι επανήλθαμε σε παλιότερους, πιο ανθρώπινους και ουσιαστικούς ρυθμούς. Στην εποχή εκείνη, όχι πολύ παλιά, που ο χρόνος κυλούσε πιο αργά και οι μελλοντικοί φρενήρης ρυθμοί που ζήσαμε στην προ C19 εποχή, με την υπερπληθώρα καλλιτεχνικών γεγονότων και  διοργανώσεων παγκοσμίως, ήταν κακός εφιάλτης».

Στην επόμενη μέρα, για την κα Αθανασιάδου, μεγάλο ρόλο θα παίξουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες: «Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι καλλιτέχνες είχαν το χρόνο για ενδοσκόπηση και ουσιαστική δημιουργία χωρίς τους αντιπερισπασμούς των κοινωνικών σχέσεων, επαφών, εγκαινίων. Το γεγονός αυτό θα αναδείξει σημαντικούς νέους δημιουργούς αλλά και σημαντικά πρότζεκτ από καλλιτέχνες που είναι ήδη στο προσκήνιο. Μία τέτοια περίπτωση είναι η Λίνα Θεοδώρου που κατά τη διάρκεια της πανδημίας δούλεψε στο Βερολίνο το πρότζεκτ που θα παρουσιάσουμε το Δεκέμβριο.

Γιάννης Αργυριάδης:  «Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη εναλλακτικούς τρόπους δράσης»

Οι Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, στην Καρόλου Ντηλ 33,  ξεκίνησαν να υφίστανται ως εκθεσιακός χώρος πριν 13 χρόνια με μια ιδέα του αρχιτέκτονα και εικαστικού Στέλιου Σκούλου και εδώ και 10 χρόνια λειτουργούν με επιμελητή τον Γιάννη Αργυριάδη. Αποτελούν έναν εκδημοκρατισμένο τρόπο παρουσίασης και συμμετοχής του κοινού στην τέχνη αφού ο καθένας από εμάς περιδιαβαίνοντας απλά την πόλη μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση στην καλλιτεχνική δραστηριότητα κι αισθητική. Οι «Βιτρινες» έχουν ως φιλοσοφία να λειτουργήσουν ως την αίθουσα τέχνης και των φορέων πολιτισμού για το ευρύτερο κοινό.

«Αυτήν την περίοδο» λέει ο Γιάννης Αργυριάδης «οι καλλιτέχνες αντίστοιχα και οι φορείς της πόλης προσπαθούν να ανασυνταχθούν, και να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο λειτουργίας τους, να ανοίξουν νέους δρόμους επικοινωνίας με το κοινό. Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη ιδιαίτερα ανοιχτή σε όλες τις εκφράσεις τέχνης, πάντα έτοιμη να παρουσιάσει και να δεχτεί πρωτοπόρες ιδέες και μορφές έκφρασης. Παράλληλα όμως η πόλη έχει ανάγκη από εξωστρέφεια και εναλλακτικούς τρόπους δράσης που θα μπορέσουν να έλξουν και να εξοικειώσουν ακόμα περισσότερο τους νέους με την τέχνη».

Ο Γιάννης Αργυριάδης σε χορευτικό εναρμονισμό με την κα Τεπενδρή στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ

Για την ώρα οι Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ ζουν στο ρυθμό του μεγάλου θεσμού της πόλης, του 62ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μέσα από τα έργα που δημιούργησε ο Κωνσταντίνος Κακανιάς «στέλνοντας» την γνωστή περσόνα του, κα Τεπενδρή, να μας προσκαλέσει στις σκοτεινές αίθουσες. Αμέσως μετά θα φιλοξενήσει τα γλυπτά του νεαρού Πατρινού γλύπτη Φίλιππου-Άγγελου Βαρελά.

«Τα πλάνα μας για την ερχόμενη περίοδο» μας λέει ο κος Αργυριάδης «περιλαμβάνουν νέους καλλιτέχνες στους οποίους οι Βιτρίνες παρέχουν τον απαραίτητο ζωτικό χώρο και χρόνο να συστήσουν για πρώτη φορά την δουλειά τους στο κοινό. Επίσης σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε κομμάτια συλλογών που ανήκουν σε Μουσεία ανά την Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο οι Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ προσδοκούν να φέρουν ξανά τον κόσμο σε επαφή με την τέχνη δίχως τον φόβο και την απειλή που επέφερε  η πανδημία όλο το τελευταίο διάστημα».

Δημήτρης Αγγέλης:  «Λειτουργούμε ως “λιμάνι” και ως “κανάλι”»

Το Pikap (στην οδό Ολύμπου 57) είναι ένας καλλιτεχνικά προσανατολισμένος πολυχώρος, ο οποίος βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Ρωμαϊκής Αγοράς, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Είναι ενεργός από τον Ιούλιο του 2015 και τον διαχειρίζεται μια ομάδα έξι συνιδιοκτητών/συνεργατών. Καταλαμβάνει μια συνολική έκταση 250 τετραγωνικών μέτρων και αποτελείται από τρία επίπεδα. Στις δραστηριότητές του, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται, η διαχείριση ενός δισκοπωλείου, ενός βιβλιοπωλείου, ενός ραδιοφωνικού σταθμού, του χώρου πολιτιστικών εκδηλώσεων Kato», του εκθεσιακού χώρου «The Room», ενός καφέ-μπαρ όπου φιλοξενούνται καθημερινά DJ sets (αποκλειστικά με δίσκους βινυλίου), μιας δισκογραφικής εταιρείας, δύο διαδικτυακών πλατφορμών σχετικών με τη μουσική και την εικαστική δημιουργία στη Θεσσαλονίκη, την παραγωγή δύο σειρών βίντεο σχετικών με τη μουσική και τις ζωντανές παραστάσεις, καθώς και πολυάριθμες συνεργασίες με συγκεκριμένους καλλιτέχνες ή άτομα, ομάδες και οργανισμούς.

«Το συνολικό εγχείρημά μας ξεκίνησε από μία ανάγκη» μας λέει ο Δημήτρης Αγγέλης καλλιτεχνικός εκπρόσωπος του Pikap. «Θέλουμε να έρθουμε σε επαφή με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη Θεσσαλονίκη. Θεωρούμε ότι το επίπεδο αυτής της δημιουργίας είναι πολύ υψηλό και επιθυμούμε την επαφή μαζί της, με σκοπό να κάνουμε τη ζωή μας πληρέστερη. Παράλληλα παρατηρώντας τον περιορισμένο αριθμό κοινών τόπων συνάντησης των δρώντων καλλιτεχνών στην πόλη μας, ευελπιστούμε με το εγχείρημα μας να συνδράμουμε στην ενδυνάμωση της καλλιτεχνικής κοινότητας, τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Με τα μέσα που διαθέτουμε επιδιώκουμε την προβολή αυτής της κοινότητας τόσο στην ίδια τη Θεσσαλονίκη όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιδιώκουμε το εγχείρημά μας να συνεισφέρει στο δημιουργικό σύμπαν, λειτουργώντας τόσο ως ένα “λιμάνι”, όσο και ως ένα “κανάλι”. Ένα “λιμάνι” για την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα και ένα “κανάλι” επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο, προς αναζήτηση ενός ανοιχτού διαλόγου, της κυκλοφορίας ιδεών και εμπειριών, της προώθησης συνεργασιών και της διευκόλυνσης στην πρόσβαση σε χρήσιμες πληροφορίες»

Γιώργος Γεροντίδης “Teasing creatures”, 2020 (από την έκθεση «Kato») Courtesy of Athanasiadou Gallery

Παρόλες τις δυσκολίες που προκύπτουν λόγω της έκτακτης υγειονομικής κατάστασης, η φετινή σεζόν ξεκίνησε στις 9 Σεπτεμβρίου με τον νέο χώρο του Pikap Κato και την ομότιτλη ομαδική εικαστική έκθεση σε επιμέλεια Μαρίας Ανδρικοπούλου και Νέλης Παλαιογιάννη και η οποία μόλις ολοκληρώθηκε, ενώ μέχρι και τον Ιούλιο του 2022 έχει προγραμματίσει τη διοργάνωση τεσσάρων ακόμη εικαστικών εκθέσεων στο Kato, ενώ παράλληλα στο The Room συνεχίζεται η σειρά ατομικών εκθέσεων η οποία ξεκίνησε πριν από δύο περίπου χρόνια με τον γενικό τίτλο «Days At The Room». «Προσπαθούμε να παραμένουμε διαυγείς, δημιουργικοί και συνεπείς στις επιδιώξεις μας, παρ’ όλη την ιδιαιτερότητα των τρεχουσών συνθηκών» καταλήγει ο κος Αγγέλης.

TAGS

Θύμιος Νικολόπουλος

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη