Υπάρχουν κι εκείνοι που επισκέπτονται τα νησιά όταν οι τουρίστες φεύγουν, όπως η Άγονη Γραμμή Γόνιμη και η νεοσυσταθείσα Ακαδημία Τεχνών Τσέπης 

Όταν οι γκαλερί και οι πολιτιστικοί οργανισμοί δίνουν το «παρών» στα νησιά, εκείνοι βρίσκονται σε ανάπαυλα. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος βρίσκει σταθερά την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Άγονη Γραμμή Γόνιμη να ανασυντάσσει τις δυνάμεις της και να προγραμματίζει το επόμενο βήμα της για τον δύσκολο χειμώνα. Το οποίο βήμα μόνο ασταθές δεν θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει κάποιος, καθώς στα 14 χρόνια που δραστηριοποιείται η Άγονη Γραμμή Γόνιμη έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 1.200 επισκέψεις σε νησιά και χωριά της Ελλάδας και έχει κάνει ό,τι μπορεί για να ενδυναμώσει τις τοπικές κοινωνίες μέσα από τη συνύπαρξη, τη συνεργασία και τη συλλογική δημιουργία.

Με μότο ή μάντρα «κανένα μέρος δεν είναι άγονο», πραγματοποιεί προγράμματα όπως το «Μαζί με στόχο την υγεία» ήδη από το 2014, σε συνεργασία με την Alpha Bank, το οποίο συνεισφέρει στη βελτίωση παροχών υγείας στα νησιά, το «Ενέργεια για ζωή ταξιδεύει» από το 2013, με χορηγία του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια, το οποίο αποσκοπεί στην περιβαλλοντική επιμόρφωση, αλλά και το «Ο πολιτισμός πιο κοντά σε όλους», το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό και πολιτιστικό πρόγραμμα σε νησιά της άγονης γραμμής, το οποίο περιλαμβάνει δράσεις που διαφέρουν κάθε χρονιά και ποικίλλουν, από μαθήματα κουνγκ φου μέχρι τη δημιουργία κόμικς και το θεατρικό παιχνίδι.

Όλα ξεκίνησαν το 2006 στο νησί της Φολέγανδρου, όπου ο Στέφανος Νόλλας, ιδρυτής και πρόεδρος της Άγονης Γραμμής Γόνιμης, έστησε ένα αυτοσχέδιο σινεμά στο δημοτικό σχολείο του νησιού, διοργανώνοντας τις «Μέρες ντοκιμαντέρ».

«Όταν τέλειωσε η δράση, έπαθα μια δημιουργική μελαγχολία γιατί ένιωσα ότι τελικά δεν με κάλυπτε, όπως ενδεχομένως νόμιζα. Άρχισα να σκέφτομαι ότι αυτό που θα είχε νόημα θα ήταν να κάνουμε κάτι τον χειμώνα για όσους μένουν μόνιμα εκεί και σαν ένα ευχαριστώ για όσα κάνουν εκείνοι για εμάς τους υπόλοιπους θερινούς μήνες. Το καλοκαίρι, ούτως ή άλλως, γίνονται πολύ περισσότερα πράγματα στα νησιά, οπότε δεν υπάρχει ουσιαστική ανάγκη για να πάμε», μας λέει ο ίδιος. Κάποια στιγμή ξέφυγαν, μάλιστα, και από το στενό πλαίσιο των περιοχών εντός άγονης γραμμής και ταξίδεψαν σε νησιά όπως η Τήνος, η Μύκονος, η Σαντορίνη όπου πραγματοποιήθηκαν, για παράδειγμα, παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. «Ο στόχος είναι να δίνουμε ερεθίσματα και να φέρνουμε στα νησιά δράσεις που δεν είναι συνηθισμένες, εξάλλου και γεωγραφικά ξεφύγαμε από το Αιγαίο, όπου πηγαίναμε αποκλειστικά μέχρι πρότινος, και φτάσαμε μέχρι την Ήπειρο και την Πελοπόννησο. Ούτως ή άλλως, ακόμα και το ίδιο πρόγραμμα να τρέχει, τα εργαστήρια ξαναστήνονται κάθε φορά από την αρχή», προσθέτει.

Μία τελευταία προσθήκη στις δράσεις της ΑΓΓ είναι η extramilers, μια πλατφόρμα (progressive web app) ενημέρωσης του προσβάσιμου τουρισμού για άτομα με αναπηρίες (προβλήματα όρασης και κινητικά προβλήματα), η οποία πραγματοποιείται υπό την ιδρυτική χορηγία της Microsoft και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού. Υπάρχει, βέβαια, και το άλλο «παιδί» της Εταιρείας, το οποίο έχει αυτονομηθεί από τις υπόλοιπες δράσεις. Πρόκειται για τη δημιουργία πάνινων waterbags τις οποίες σχεδιάζουν αφιλοκερδώς περισσότεροι από 70 εικαστικοί και με τα έσοδα των πωλήσεων χρηματοδοτούνται προγράμματα και δωρεές σε νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας.

Οι AKTES (Ακαδημία Τεχνών Τσέπης), από την άλλη, τώρα μόλις ξεκίνησαν ένα κοινωνικό – πολιτιστικό πρόγραμμα ειδικά σχεδιασμένο για μικρές νησιωτικές περιοχές, με έμφαση στην ενίσχυση της συμμετοχικότητας των παιδιών της κάθε κοινότητας. Όπως εκείνη του Αγίου Ευστρατίου, όπου πραγματοποιήθηκε τον Μάιο και τον Ιούνιο η πιλοτική εφαρμογή του πρώτου κύκλου του προγράμματος, το οποίο ήταν βέβαια προγραμματισμένο για τον χειμώνα, εξαιτίας όμως των περιορισμών στις μετακινήσεις δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί τότε.

Το κόνσεπτ διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα. «Αρχικά, ο κάθε δήμος που συμμετέχει προτείνει έναν στρατηγικό άξονα ανάπτυξης (πολιτισμός, περιβάλλον, τουρισμός) που θα ήθελε να καλλιεργήσουμε –στην περίπτωση του Άη Στράτη ήταν η τουριστική προβολή–, κι εμείς τους δίνουμε τα εργαλεία και τα υλικά για να το καταφέρουν. Στη συνέχεια συστήνουμε στα παιδιά μια τέχνη ή μια τεχνική που είναι δύσκολο να φτάσει σε αυτά, κάτι που να μπορούν να εξελίξουν μόνα τους στη συνέχεια – εν προκειμένω ήταν η δημιουργία ενός φανζίν μαζί, όπως και tote bags και καρτ ποστάλ. Τέλος, προσεγγίζουμε έναν/μία εικαστικό που θεωρούμε ότι τον/την ενδιαφέρει η ιστορία του τόπου ή η θεματική που έχει επιλεγεί, προκειμένου να κάνει ένα residency στο νησί και να συνδημιουργήσει κάτι μαζί με τα παιδιά», λέει η Μαρού Χατζοπούλου, υπεύθυνη της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας COMM’ON, που μαζί με την Κάσση Καφέτση της Cultόpια συνεργάζονται με τον εκάστοτε δήμο και τοπικό σχολείο, με την υποστήριξη δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών και φορέων. Φέτος, στον Άη Στράτη συμμετείχαν δύο εικαστικοί, αφενός η Πάκυ Βλασσοπούλου, η οποία βοήθησε τα παιδιά να δημιουργήσουν το φανζίν και να παρουσιάσουν τόπους, ιστορίες, μύθους μέχρι και ένα ποίημα που έγραψαν για το νησί τους, και αφετέρου η Ευαγγελία Πελεντρίδου, μαζί με την οποία τα παιδιά πειραματίστηκαν με τη χαρακτική και αποφάσισαν να φτιάξουν πάνινες τσάντες που θα τύπωναν τα ίδια με στάμπες-stencil που δημιούργησαν.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 2 της «The Art Newspaper Greece» (Αύγουστος – Σεπτέμβριος 2021)

TAGS

Μαριλένα Αστραπέλλου

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη