Μια έκθεση-πρόταση για τα κοινά του μέλλοντος/μελλοντικά κοινά γίνεται η αφορμή για τη γνωριμία με τον μακροβιότερο ανεξάρτητο οργανισμό του Χονγκ Κονγκ
Από τον Yiwen Fu
Καλλιεργώντας «υγρό έδαφος»
Τον Αύγουστο του 2021, ενώ το Χονγκ Κονγκ ήταν κλειστό για ενάμιση χρόνο εξαιτίας της πανδημίας, η έκθεση με τον τίτλο «Liquid Ground» άνοιξε τις πύλες της στο ανεξάρτητο καλλιτεχνικό ίδρυμα Para Site. Η έκθεση προέκυψε από το ανοιχτό κάλεσμα για νέους επιμελητές το 2020, που ανέδειξε νικητές τον συγγραφέα και επιμελητή Feng Junyuan και τον συνεργάτη του Alvin Li, με έδρα τη Σαγκάη, για την πρότασή τους «Surface Runoff».
Η έκθεση θα παρουσιαζόταν πέρσι, η πανδημία όμως έφερε επανειλημμένες καθυστερήσεις, ενώ στην πορεία άλλαξε επίσης ο τίτλος σε «Liquid Ground», που σημαίνει «υγρό έδαφος».
Δεκαοκτώ έργα, πρόσφατες δημιουργίες και ειδικά commisions, εστιάζουν στην αλληγορία ενός νησιού, σαν αυτόνομο οικοσύστημα, σαν έναν απομονωμένο και αυτάρκη τόπο κατοικίας, για να σχολιάσουν τις σύγχρονες θεωρίες ανάπτυξης, να υπενθυμίσουν αρχέγονους μύθους και να αναζητήσουν λύσεις στα σφάλματα του νεωτερικού κόσμου.
Η έκθεση «Liquid Ground» είναι μια πρόταση για τα κοινά του μέλλοντος. Όπως σημειώνει ο επιμελητής στο εισαγωγικό κείμενο, αυτός ο τόπος «βρίσκεται ακόμα στον αέρα, όμως θα βυθιστεί στον πυθμένα της θάλασσας», σχολιάζοντας την εντύπωση ευημερίας που προσδίδουν τα μεγάλα πολεοδομικά έργα σε μια πόλη και υπενθυμίζοντας το βάναυσο παιχνίδι μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης: «Στην εποχή μας, οι αστικοί αναμορφωτές έχουν μεταμορφώσει τις υδάτινες εκτάσεις σε στέρεες επιφάνειες, ούτως ώστε να ρέει πάνω τους το κεφάλαιο, και με έναν ρυθμό ανάπτυξης που δεν μπορούν να επιτύχουν οι δυτικές πόλεις».
Το πρότζεκτ αποτελούσε αρχικά μια απάντηση στο «Lantau Tomorrow Vision», ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα που πρότεινε η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ το 2018, με στόχο να εκμεταλλευτεί περίπου 1.700 εκτάρια νερού γύρω από το νησί Λαντάου για τη δημιουργία τεχνητών νησιών και την κατασκευή χιλιάδων οικιστικών μονάδων, διαμορφώνοντας το τρίτο οικονομικό hub του Honk Kong μέχρι το 2030. Το όλο σχέδιο υπολογίζεται ότι θα κοστίσει 624 δισεκατομμύρια δολάρια Χονγκ Κονγκ. Το παρασκήνιο αυτής της υπόθεσης δημιούργησε την ιδέα για την έκθεση «Liquid Ground» από τον επιμελητή και καλλιτέχνη, με σκοπό να συνθέσουν ένα σύνολο από «φούγκες» φτιαγμένες από νερό και χώμα, ένα εμβατήριο για την πόλη.
Στην είσοδο του εκθεσιακού χώρου, το έργο Listening to the Rain Pavillion (ακρυλικό σε καμβά), της Cue Jie από τη Σαγκάη, δίνει το στίγμα της έκθεσης. Η καλλιτέχνις επέλεξε ως κεντρικό μοτίβο το κενό περίπτερο στην ακτή της λίμνης του Union Road Park στο Kowloon, που είχε σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας Zhong Huanan, για να το συνδυάσει με γλυπτά γυναικείων θεοτήτων που τοποθετήθηκαν σε όλη την ηπειρωτική χώρα τη δεκαετία του 1990. Ο Zhong αντιπροσώπευε τον εκλεκτικισμό της τοπικής αρχιτεκτονικής και τελικά εγκατέλειψε τον χώρο.
O Li Jizhong εξερευνά τον κρυφό κίνδυνος της ανάπτυξης, μέσα από τη δυσδιάκριτη σχέση μεταξύ κατασκευής και διάβρωσης. Στην εγκατάσταση «Sea Sand House» δείχνει τη διαδικασία αφαλάτωσης της άμμου, που χρησιμοποιείται σε δημόσια έργα για την αποφυγή διάβρωσης, και ερευνά την προέλευσή της μέσα από κυβερνητικά έγγραφα, όπως εκείνα σχετικά με την επέκταση του τρίτου αεροδιάδρομου στο αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ.

Lee Kai Chung, Sea-sand Home, 2021 Παραχώρηση του καλλιτέχνη Ανάθεση από την Para Site για αυτή την έκθεση
Το έργο με τίτλο «Buffalo 16-40 kHz» δημιουργήθηκε από την κολεκτίβα Zheng Mahler (τους Royce Ng και Daisy Bisenieks), μια ομάδα καλλιτεχνών που ζουν στο Λαντάου. Το έργο βασίζεται στο κείμενο της Daisy Bisenieks με τίτλο «Human-Animal Relations» και έχει ως θέμα την αποικία βουβαλιών του Λαντίου, που εγκαταλείφθηκαν λόγω της αγροκαλλιέργειας. Ένα κρανίο βούβαλου δημιουργήθηκε μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης και διαμορφώθηκε σε ένα αμφιωτικό μικρόφωνο που αποδίδει το πώς αντιλαμβάνονται τα βουβάλια τον ήχο. Ο θεατής μπορεί να φορέσει ακουστικά και να παρακολουθήσει την ηχητική εμπειρία, βιώνοντας τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία μπορεί να φέρει την ισότητα σε όλα τα ζωντανά πλάσματα, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πόσο περιορισμένη είναι η εγωκεντρική οπτική μας.
Η απάντηση στον εγκλεισμό της πανδημίας
Η πανδημία έκανε τις ανθρώπινες δραστηριότητες πιο δύσκολες, όμως αυτή η κατάσταση, παραδόξως, δεν ήταν μόνο αρνητική. Λόγω της πανδημίας, χρειάστηκε περισσότερο από ένας χρόνος επικοινωνίας ανάμεσα στον επιμελητή και το ίδρυμα για τον εξ αποστάσεως συντονισμό της έκθεσης και την εύρεση δημιουργικών και ευέλικτων λύσεων για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων που δημιουργήθηκαν.
Καθώς είναι ένα από τα πιο ενεργά ανεξάρτητα ιδρύματα τέχνης στην Ασία, το Para Site επέκτεινε την πλατφόρμα του προσθέτοντας πολλές διαδικτυακές δραστηριότητες στο πρόγραμμά του και πέτυχε να προσελκύσει την προσοχή, όχι μόνο ατόμων που ασχολούνται με την τέχνη, αλλά και από το ευρύτερο κοινό, αποδεικνύοντας ότι σε συνθήκες αναστολής η τέχνη μπορεί να αποτελέσει μια ήρεμη, ήπια και ακλόνητη δύναμη.
Η Kelly Ma, υποδιευθύντρια του Para Site, δήλωσε στην κινεζική έκδοση του Art Newspaper ότι το πρόγραμμα περιέλαβε επίσης διαδικτυακές επισκέψεις στα στούντιο καλλιτεχνών, ούτως ώστε οι θεατές να σχηματίσουν μια αμυδρή εικόνα των εργασιών και να γνωρίσουν τους καλλιτέχνες της περιοχής που αποκλείστηκαν στα νησιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Το Para Site, που κλείνει φέτος 25 χρόνια λειτουργίας, έχει συνεργαστεί με πολλούς επιλεγμένους καλλιτέχνες, επιμελητές και ιδρύματα, εστιάζοντας σε εκθέσεις, στις εκδόσεις και στην εκπαίδευση. Κρατώντας τον δικό του ρυθμό, διοργανώνει τέσσερις εκθέσεις τον χρόνο καθώς και τακτικά σεμινάρια και εργαστήρια. Η μόνη μεγάλη αλλαγή λόγω της πανδημίας ήταν η αναγκαστική διακοπή του προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών.
Η αλληλεπίδραση της τέχνης με την τοπική κοινότητα
Σε σύγκριση με τις γκαλερί τέχνης που λαμβάνουν κυβερνητική στήριξη ή τις ιδιωτικές γκαλερί, τα ανεξάρτητα καλλιτεχνικά ιδρύματα μπορούν να έχουν πιο ιδιαίτερο προφίλ. Η Kelly Ma επεσήμανε ότι το Para Site είναι ένας λαϊκός οργανισμός, με βάση το Χονγκ Κονγκ, που θέλει να μιλήσει για την τέχνη με την ελπίδα να κάνει περισσότερες συναλλαγές με τις τοπικές κοινότητες στο μέλλον.
Οι αλληλεπιδράσεις με τις γειτονικές κοινότητες συχνά δίνουν κατά λάθος έμπνευση στο Para Site. Ο προηγούμενος χώρος όπου στεγαζόταν, στο Sheung Wan του Χονγκ Κονγκ, περιστοιχιζόταν από πολλούς οίκους τελετών και νοσοκομεία, αλλά και ο τωρινός χώρος βρίσκεται δίπλα στον πιο γνωστό οίκο τελετών σε όλο το Χονγκ Κονγκ. Ο ιδρυτής του Para Site κάποια στιγμή προσκάλεσε τον Chen Yuqiang να εκμεταλλευτεί αυτό το θέμα, με αποτέλεσμα μια έκθεση με τον τίτλο «Ghost Encounter» (Συναντήσεις με φαντάσματα).

Jessika Khazrik for The Society of False Witnesses Klub Interments,2021 Multimedia installation, 8 channels sound, 11′ Παραχώρηση του καλλιτέχνη Ανάθεση από την Para Site για αυτή την έκθεση
Φέρνοντας τη νέα γενιά δημιουργών στους καλλιτεχνικούς κύκλους
Είναι πολύ δύσκολο να ασχοληθεί κανείς με την τέχνη στο Χονγκ Κονγκ. Αυτή η πρόταση ακούγεται συχνά σε συζητήσεις μεταξύ επιμελητών, καλλιτεχνών και κριτικών τέχνης. Η πραγματικότητα είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι οικονομικές δυσκολίες ή το ότι οι πηγές εισοδήματος για τους καλλιτέχνες πλήρους απασχόλησης είναι περιορισμένες. Υπάρχει επίσης και δυσκολία πρόσβασης στον χώρο για τους νέους καλλιτέχνες και κριτικούς τέχνης. Το Para Site ξεκίνησε φέτος το «2046 Brewing Grant», που έχει ως στόχο να βοηθήσει τους νέους καλλιτέχνες, φέροντάς τους σε επαφή με άτομα που έχουν εμπειρία στον καλλιτεχνικό χώρο και με ακαδημαϊκούς, για μια περίοδο έξι μηνών.
Επίσης, σε συνέχεια του περσινού «NoExit» πρότζεκτ για τη χρηματοδότηση καλλιτεχνών, μια επίλεκτη ομάδα καλλιτεχνών, επιμελητών, συγγραφών, παραγωγών και χορογράφων που ζουν στις Φιλιππίνες, αλλά δεν έχουν εμπορικό ή ακαδημαϊκό εισόδημα, απέκτησε τη δυνατότητα να κάνει αίτηση για χρηματοδότηση.
Ο συγγραφέας Ye Si από το Χονγκ Κονγκ έχει γράψει μια συλλογή μυθιστορημάτων με τίτλο «Island and Continent», που αφηγείται λεπτομερώς τις καθημερινές ιστορίες ανθρώπων, με τις καλές και κακές τους στιγμές, περιγράφοντας συχνά την κατάσταση αναταραχής και μοναξιάς στα περίχωρα. Τίποτα δεν κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν περισσότερο αυτή την αίσθηση αδυναμίας και την ισχύ της φύσης από την πανδημία.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου 2021 του The Art Newspaper China.