Φωτό: Βασίλης Βαρσακέλης «Τα κεραμικά της Κιουτάχειας και το ταξίδι τους προς τις νέες πατρίδες» στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ
Το 2021 ήταν μια σημαντική επετειακή χρονιά, αλλά και η φετινή χρονιά σηματοδοτεί τα εκατό χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, γεγονός ιδιαίτερα καθοριστικό τόσο για το νέο ελληνικό κράτος όσο και για τον ελληνισμό. Στη διάρκεια του 2022 θα δούμε αρκετά αφιερώματα στο ιστορικό αυτό ορόσημο και η έκθεση που μόλις ξεκίνησε στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ της Θεσσαλονίκης είναι η πρώτη που είναι αφιερωμένη στο ’22 και τον ελληνισμό της Ιωνίας.
Στα αγγειοπλαστεία της Κιουτάχειας, από το τέλος του 17ου μέχρι τον 20ό αιώνα, εργάζονταν (συνεχίζοντας την παράδοση της θαυμαστής κεραμικής του Ιζνίκ) εκτός από τους Τούρκους, Πέρσες, Αρμένιοι και Έλληνες κεραμίστες. Η Μικρασιατική Καταστροφή έδωσε ένα τέλος σε αυτή τη συνύπαρξη και οι περισσότεροι Έλληνες αγγειοπλάστες πήραν το δρόμο της προσφυγιάς και εγκαταστάθηκαν στα ελληνικά εδάφη. Έτσι, το 1922 η μικρασιατική τεχνοτροπία της Κιουτάχειας αρχίζει το ταξίδι της προς τις νέες πατρίδες, όπου οι πρόσφυγες τεχνίτες είτε ανοίγουν δικά τους εργαστήρια είτε βρίσκουν δουλειά σε ελληνικά εργοστάσια. Ο μικρασιατικός σχεδιαστικός προσανατολισμός επηρεάζει στο εξής και τους αγγειοπλάστες της Ελλάδας, και επιβιώνει σε έξοχα κεραμικά έργα μέχρι και σήμερα στη χώρα μας. Τα πλούσια φυτικά μοτίβα με τον παραδείσιο συμβολισμό, οι γεωμετρικές συνθέσεις, καθώς και οι ανθρώπινες φιγούρες με τα σαλβάρια και τα τουρμπάνια, ενσωματώνονται στην διακοσμητική μας παράδοση, με τη εξέλιξη αυτή να αποτελεί μια σημαντική συμβολή των προσφύγων της Κιουτάχειας στην ανανέωση της νεότερης ελληνικής κεραμικής τέχνης.
Η κα Έφη Κουνουγέρη -Μανωλεδάκη ομότιμη καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, άρχισε, από τη δεκαετία του ’70 να μαζεύει παλιά κεραμικά πιάτα, για να προχωρήσει, μετά το 1998, στην διαμόρφωση της συγκεκριμένης συλλογής της, η οποία εκτίθεται μόνιμα σε δικό της χώρο στον Χορτιάτη της Θεσσαλονίκης, όπου διοργανώνονται και περιοδικές εικαστικές ή άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Στην έκθεση των Βιτρινών ΟΤΕ παρουσιάζονται κάποια σημαντικά κομμάτια αυτής της συλλογής, όπως μια σειρά από κεραμικά πιάτα της Κιουτάχειας του 19ου και 20ου αιώνα. Επίσης, ένας δίσκος του εμβληματικού αγγειοπλάστη Μηνά Αβραμίδη (1877-1954), κορυφαίου τεχνίτη ήδη στη γενέτειρά του Κιουτάχεια, ο οποίος συνέχισε μετά το 1922 στη Θεσσαλονίκη τα μικρασιατικά σχέδια των προγόνων του, σφραγίζοντάς τα και με την προσωπική του ιδιοφυΐα. Έζησε σε συνθήκες στέρησης, είδε όμως το έργο του να αναγνωρίζεται όσο ζούσε: Του απονεμήθηκε αργυρό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 1928 και του ανατέθηκε αρκετές φορές η κατασκευή ή ο σχεδιασμός κεραμικών σε δημόσιους χώρους, όπως στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη.
Επίσης, ένα αφιέρωμα στο εργοστάσιο «Κιουτάχεια Αθήναι» με έργα της Καλλιόπης Νικολάου (Σκύρος), του Βασίλη Βαρδαξή (Θεσσαλονίκη), της Αλεξάνδρας Θεοδοσίου (Θεσσαλονίκη) και του Στέλιου Μαγαράκη (Αθήνα).
Η επιμέλεια της έκθεσης είναι του Γιάννη Αργυριάδη και τα κεραμικά θα βρίσκονται στην Καρόλου Ντηλ μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου.
TAGS
