«Tender shell geophilia» (2022) © Ισμήνη Κινγκ-Ιλεάνα Αρναούτου Το Σάββατο 4 Ιουνίου παρουσιάζεται στο Minos Beach Art Hotel στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης το φετινό Βραβείο Τέχνης του Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη. Με αυτή την αφορμή ζητήσαμε από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Σωτήρη Μπαχτσετζή και την Business Development Officer του ιδρύματος, Γιώτα Δημητρίου να μας μιλήσουν για τον θεσμό, το όραμα του ιδρύματος και το νέο απόκτημα του Sculpture Garden.
Η απαρχές του Ιδρύματος Γ & Α. Μαμιδάκη μας πηγαίνουν πίσω στο 1988, όταν πραγματοποιήθηκε το 1ο Συμπόσιο Τέχνης στο Minos Beach art hotel, με 32 καλλιτέχνες να μετατρέπουν τους κήπους του ξενοδοχείου σε υπαίθριο μουσείο. Ποια είναι η πορεία του ιδρύματος από τότε μέχρι σήμερα;
Το Ίδρυμα Γ&Α Μαμιδάκη αποτελεί απότοκο τριών σημαντικών Συμποσίων Τέχνης. Με γνώμονα την αγάπη για την τέχνη, και την πεποίθηση πως οι έννοιες πολιτισμός και φιλοξενία οφείλουν να είναι αλληλένδετες, η Τζίνα Μαμιδάκη οργάνωσε το πρώτο Συμπόσιο Τέχνης στο Minos Beach art hotel το 1988, προσκαλώντας 32 καλλιτέχνες και 5 ομιλητές, Έλληνες και διεθνείς. Κατέφθασαν στο ξενοδοχείο, όπου έμειναν για ένα διάστημα, εμπνευστήκαν και δημιουργήσαν σε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, βάζοντας τα θεμέλια για μια σημαντική συλλογή τέχνης που σήμερα απαριθμεί περισσότερα από 50 έργα σε μόνιμη έκθεση. Η επιτυχία του πρώτου Συμποσίου οδήγησε στην πραγματοποίηση ακόμα δύο, το 1990 και το 1993, ημερομηνία που σηματοδοτεί και την ίδρυση του Ιδρύματος. Από τότε, έχουμε υλοποιήσει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, εκδόσεις, και αναθέσεις καλλιτεχνών, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά εργαστήρια. Επίσης, ετοιμάζουμε πληθώρα πρωτοβουλιών που θα ανακοινωθούν σύντομα, προσπαθώντας πάντα να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες της εποχής και προσφέροντας σε καλλιτέχνες και μαθητές ευκαιρίες για μετακίνηση, πειραματισμό, γνώση, δημιουργία και εξέλιξη.
Το Βραβείο Τέχνης του Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη πως προέκυψε;
Το Βραβείο Τέχνης αποτελεί επιστέγασμα της τριακονταετούς πορείας μας. Είναι ένας θεσμός που στηρίζει σύγχρονους καλλιτέχνες και αποσκοπεί στην παραγωγή νέων έργων τέχνης. Συνάδει απόλυτα με την αποστολή του Ιδρύματος Γ&Α Μαμιδάκη να προωθεί και να ενισχύει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργίας. Προσφέρει στον νικητή, εκτός από το χρηματικό έπαθλο των 10.000 ευρώ, τη δυνατότητα και τα μέσα να δημιουργήσει ένα site specific εικαστικό έργο το οποίο θα παραμείνει στη συλλογή του Ιδρύματος σε μόνιμη έκθεση στο Sculpture Garden του ξενοδοχείου Minos Beach art hotel. Μέχρι τώρα ο θεσμός έχει πραγματοποιηθεί δύο φορές: το 2019, με νικητές τους Θεόδωρο Ζαφειρόπουλο και Γιώργο Ρυμενίδη για το κοινό τους έργο Come with the wind, ενώ φέτος, μετά από δύο χρόνια αναγκαστικής σιωπής λόγω της πανδημίας, άλλο ένα καλλιτεχνικό δίδυμο, η Ιλεάνα Αρναούτου και η Ισμήνη Κινγκ, κέρδισαν με το έργο τους Tender shell geophilia.
Τι πραγματεύεται το συγκεκριμένο έργο και πως συνδέεται με τον τόπο που το φιλοξενεί;
Το Tender shell geophilia είναι ένα δίκτυο γλυπτών που αποτελείται από κοίλες φόρμες τοποθετημένες στα βράχια της ακτής και εν μέρει βυθισμένες στη θάλασσα. Είναι βασισμένο στο γεωγραφικό τοπίο του κόλπου του Αγίου Νικολάου, το οποίο οι καλλιτέχνιδες αντιμετωπίζουν ως ενεργό χώρο περίεξης. Το έργο δημιουργήθηκε σε μία επιτόπια συνθήκη, μέσα από πολλαπλά καλούπια των βράχων, συνθέτοντας φόρμες οι οποίες αντικατοπτρίζουν το υφιστάμενο βραχώδες τοπίο της ακτής, και λειτουργεί ταυτόχρονα ως προορισμός και ως πέρασμα, διαγράφοντας διαδρομές που προσεγγίζονται είτε από τις πλακόστρωτες προβλήτες είτε από τη θάλασσα. Στοιχεία του έργου εμπνέονται από ένα ευρύτερο γλυπτικό λεξιλόγιο που σχετίζεται με το νερό, το άδειασμα και το γέμισμα, την έλλειψη και την παρουσία. Ακολουθώντας μια «γεωφιλική προσέγγιση» και πηγάζοντας από ένα αφήγημα που συνδέει την γεωγραφία με τον ερωτισμό, το έργο εξελίσσεται σε μία συνθήκη συσχέτισης με τα στοιχεία του τοπίου και θέτει το σώμα ως ενεργό στοιχείο σε αυτή τη σχέση αλληλεπίδρασης. Όπως αναφέρουν οι καλλιτέχνιδες, το έργο «έχει τις βάσεις του σε μια φεμινιστική προσέγγιση πολλαπλών και πολυδιάστατων συναντήσεων και απολήξεων, η οποία σχετίζεται με τη φαντασίωση του σώματος μέσα σε μια ασφαλή γεωγραφία, η οποία πηγάζει από τo Μεσογειακό [τους] αφήγημα, αλληλένδετο και εναρμονισμένο με το νερό, καθώς και με την ενσώματη εμπειρία του αρχιπελάγους η οποία θέτει το σώμα σε μια συνθήκη εγγύτητας και ασφάλειας, μέσα στο νερό και μεταξύ στεριών».
«Tender shell geophilia» (2022) © Ι. Κινγκ-Ιλ. Αρναούτου
Ποια θεωρείται ότι είναι η σημασία της ενίσχυσης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και ποια είναι για εσάς η αξία της βράβευσης;
Με την βράβευση δύο νέων και πολλά υποσχόμενων καλλιτέχνιδων δίνεται πραγματικά το στίγμα της σημαντικότητας της ενίσχυσης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ελλάδα. Υπάρχουν εξαιρετικοί εικαστικοί καλλιτέχνες στην χώρα μας. Αυτό που χρειάζεται είναι να τους δοθεί το πλαίσιο δημιουργίας και ανάδειξης των έργων τους. Φυσικά, όταν μιλάμε για πλαίσιο αναφερόμαστε σε ένα δίκτυο υποστήριξης το οποίο εμπλέκει θεσμούς, χρηματοδοτήσεις, διαγωνισμούς, συλλεκτική δραστηριότητα με δημόσιο πρόσωπο, κλπ. Πολλές φορές η χώρα μας, ιδιαίτερα στα εικαστικά, αντιμετωπίζεται ως τόπος εισαγωγής τέχνης. Είναι πραγματικά σημαντικό να παρουσιάζονται στο ελληνικό κοινό έργα καταξιωμένων διεθνών καλλιτεχνών. Αυτό όμως θα πρέπει να είναι και αμφίδρομο, δηλαδή να συνδυάζεται με την ταυτόχρονη παρουσίαση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η βράβευση στοχεύει σε αυτό.
Τι σηματοδοτεί η ύπαρξη του Sculpture Garden του Minos Beach art hotel σε ένα νησί όπως η Κρήτη, τόσο για τις τοπικές κοινότητες και κοινωνία όσο και τους διεθνής επισκέπτες & επισκέπτριες; Πώς συνομιλείτε με τις παραπάνω ομάδες;
To Sculpture Garden του ξενοδοχείου Minos Beach art hotel αποτελεί ταυτόχρονα ξεχωριστή οντότητα και αναπόσπαστο κομμάτι του συγκεκριμένου τόπου. Με περισσότερα από 50 έργα σε μόνιμη έκθεση, είναι ένα παράθυρο στους καλλιτεχνικούς πειραματισμούς του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, ενώ βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη, καθώς κάθε χρόνο εμπλουτίζεται με το έργο του νικητή του Βραβείου Τέχνης. Για το Ίδρυμα η συλλογή είναι ένα εργαλείο εκμάθησης, καθώς υλοποιούμε πληθώρα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, θέλοντας να φέρουμε τους νεαρούς μαθητές της Κρήτης σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη, με υλικά, ιδέες, πρακτικές, καλλιτέχνες, έννοιες. Οι επισκέπτες του ξενοδοχείου γνωρίζουν από πριν την ύπαρξη της συλλογής, για πολλούς μάλιστα αποτελεί σημαντικός παράγοντας στην επιλογή τους, και φυσικά έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη συλλογή και την ιστορία του Ιδρύματος από κοντά μέσω ξεναγήσεων που οργανώνουμε.
Πώς θα λέγατε ότι επηρεάζει η πλούσια πολιτισμική κληρονομιά του νησιού τη δημιουργία των έργων και πως αναπτύσσεται ο διάλογος με το τοπίο αλλά και μεταξύ των έργων της συλλογής;
Προφανώς οι καλλιτέχνες που έρχονται σε επαφή με το τοπίο και την πολιτισμική κληρονομιά του νησιού δεν δύναται να μην επηρεαστούν από αυτό το πλαίσιο. Βέβαια, πρέπει να τονίσουμε ότι ο διάλογος που επιχειρείται δεν θέλει να έχει τα χαρακτηριστικά ενός εύπεπτου εθνοκεντρικού φολκλόρ. Τουναντίον, αναφερόμαστε σε έναν εστιασμό σε εκείνα τα χαρακτηριστικά τα οποία είναι πανανθρώπινα και διαχρονικά. Αυτό ακριβώς το πνεύμα διέπει βέβαια και όλη την συλλογή του Ιδρύματος. Αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι η ώσμωση μεταξύ εντοπιότητας και σύγχρονων θεωρητικών και εικαστικών διερευνήσεων. Για παράδειγμα, και το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών το οποίο θα υλοποιήσουμε μέσα στο 2022 έχει ως θεματική τις επιστημολογίες του νότου και τις οικολογίες της φροντίδας (care), που όπως γνωρίζετε, είναι αυτή τη στιγμή καίριες συζητήσεις στον χώρο της τέχνης. Θεωρούμε ότι η πλούσια πολιτισμική κληρονομιά του νησιού μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά σε αυτή τη συζήτηση εφόσον γίνεται αντικείμενο σύγχρονης καλλιτεχνικής έρευνας.
TAGS
