Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, και κατ’ επέκταση η πόλη της Αθήνας μόλις απέκτησαν ένα Μουσείο Κινηματογράφου, το οποίο, μέσα από σπάνια εκθέματα, αφηγείται την εξέλιξη της 7ης τέχνης στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο νέος αυτός θεσμός που θα φιλοξενεί την πολύτιμη συλλογή του ιδρύματος, φιλοδοξεί να αποτελέσει μια κιβωτό κινηματογραφικής μνήμης και είναι σημαντικό το γεγονός ότι επικοινωνεί με τις αίθουσες προβολής του ιδρύματος, ειδικά αυτή την εποχή που τρέχει το 12ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου. Η πρώτη περιοδική έκθεση με τίτλο «Μαγικές Εικόνες» εγκαινιάστηκε χθες Πέμπτη 9 Ιουνίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και από σήμερα μέχρι τις 30 Ιουνίου θα μπορείτε (με δωρεάν είσοδο) να δείτε τα εκθέματα από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ για να συνδυαστεί (αν θέλετε) η επίσκεψη με μια προβολή στη δροσερή Λαϊδα της ταράτσας. Τι είναι όμως οι «Μαγικές Εικόνες»;
Ουσιαστικά είναι το έργο ζωής της Αγλαΐας Μητροπούλου (1929 – 1991) συνιδρύτριας της Ταινιοθήκης, μια εκπληκτική συλλογή από αντικείμενα και μηχανήματα από τα πρώτα βήματα του κινηματογράφου (και πριν από αυτόν) που έχει εμπλουτιστεί με πολύτιμα αντικείμενα που έχουν δωρίσει κινηματογραφιστές και συλλέκτες. Η ίδια η πρόεδρος της Ταινιοθήκης Μαρία Κομνηνού (κόρη της Αγλαΐας Μητροπούλου) θυμάται χαρακτηριστικά, στο εισαγωγικό σημείωμα του καταλόγου της έκθεσης, το έναυσμα για την αρχή αυτής της συλλογής: «Θυµάµαι στα δώδεκά µου χρόνια να επισκέπτοµαι το Παρίσι, µε τη µητέρα µου. Εκεί, στην περίφηµη Οδό Ουλµ, τρεις µυθικοί άνθρωποι, ο Ανρί Λανγκλουά (Henri Langlois) η Μαίρη Μέρσον (Μary Meerson), και η Λότε Άισνερ (Lotte Eisner) σαν καλόβολα στοιχειά, φύλαγαν µια µαγική συλλογή από πρωτο-κινηµατογραφικές συσκευές, τα σκηνικά από τη Μητρόπολη του Φριτς Λανγκ, αφίσες και κοστούµια, µαζί µε το οµοίωµα της ροµποτικής Μαρίας. Αυτό το «µαγικό δωµάτιο», που αργότερα εξελίχτηκε σε µια από τις µεγαλύτερες συλλογές του κόσµου ενέπνευσε τη Μητροπούλου να στραφεί στις αγορές του Λονδίνου για να αγοράσει προ-κινηματογραφικές συσκευές αλλά και κάμερες του βωβού κινηματογράφου…».
Τα εκθέματα περιλαμβάνουν προ-κινηματογραφικές συσκευές (καρουζέλ, στερεοσκόπιο, μαγικούς φανούς) καθώς και εξοπλισμό πρώιμου και σύγχρονου κινηματογράφου (κάμερες, συσκευές καταγραφής ήχου, συσκευές προβολής) και βοηθητικό υλικό που σχετίζεται με την παραγωγή και προβολή ταινιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό (κολλέζες βερνικιού και ταινίας, μετρητές μήκους φιλμ, αρουλέζες, μουβιόλες, τραπέζια μοντάζ). Το παλαιότερο από αυτά τα εκθέματα (τα οποία έχουν συντηρηθεί με μεγάλη προσοχή) χρονολογείται γύρω στα 1860 και είναι ένα στερεοσκόπιο βάσης από τη Μεγάλη Βρετανία.
H έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις θεματικές ομάδες: Η πρώτη ομάδα εκθεμάτων αφορά τις προ-κινηματογραφικές τεχνολογίες και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ένα μοναδικό στο είδος του λειτουργικό μηχάνημα τύπου καρουζέλ, το οποίο έχει επισκευαστεί με επιδεξιότητα από το ειδικευμένο προσωπικό της Ταινιοθήκης. Αυτή η ομάδα εκθεμάτων περιλαμβάνει επίσης ένα χειροποίητο, μαονένιο, επιτραπέζιο στερεοσκόπιο, αρκετούς μαγικούς φανούς από τη δεκαετία του 1900 και πάνω από 1000 γυάλινες πλάκες.
Η δεύτερη ομάδα εκθεμάτων συμπεριλαμβάνει εξοπλισμό κινηματογράφησης όπως κάμερες και συσκευές καταγραφής ήχου. Τα πιο πρώιμα εκθέματα σε αυτήν την κατηγορία χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1920. Εκτίθενται επίσης αντικείμενα που έχουν προσαρμοστεί στις ανάγκες των αρχικών ιδιοκτητών τους, εξοπλισμός που διατέθηκε στην αγορά με στόχο να προσελκύσει ερασιτέχνες καθώς επίσης και εξοπλισμός που δωρίστηκε στο ίδρυμα μας από διακεκριμένους επαγγελματίες του ελληνικού κινηματογραφικού χώρου.
Στην τρίτη ομάδα υπάρχουν συσκευές προβολής και περιλαμβάνει αντικείμενα από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την πρώην ΕΣΣΔ. Στόχος του μουσείου είναι να πραγματοποιηθούν στο μέλλον επιδείξεις για το πώς λειτουργούσαν αυτά τα μηχανήματα, ειδικά εκείνα που προσανατολίζονταν περισσότερο στην οικιακή χρήση και χρήση εκτός της κινηματογραφικής αίθουσας.
Η τέταρτη και τελευταία κατηγορία εκθεμάτων περιλαμβάνει εργαστηριακά εργαλεία και εξοπλισμό που χρησιμοποιούνταν στη φωτοχημική διαδικασία. Αυτή η ομάδα είναι η πιο ποικιλόμορφη ομάδα μουσειακών αντικειμένων μας, και συμπεριλαμβάνει τόσο μικρά αντικείμενα όπως κολλέζες βερνικιού και ταινίας, μετρητές μήκους φίλμ και αρουλέζες, καθώς επίσης και μεγάλο εξοπλισμό όπως μουβιόλες και τραπέζια μοντάζ.
Το μουσείο στήθηκε σε επιμέλεια της εικαστικού, Καθηγήτριας Γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και αντιπροέδρου της Ταινιοθήκης Αφροδίτης Λίτη, η οποία σημειώνει πως «ο σχεδιασµός είναι λιτός και απέριττος εµπεριέχοντας όλες τις πληροφορίες της ιστορικής διαδροµής της προβολής της κινητής εικόνας και του ήχου στην οθόνη. Μέσα από αυτή την παρουσίαση της συλλογής των σπάνιων κινηµατογραφικών αντικειµένων υλοποιείται και η αντίληψη του µουσείου ως συγκέντρωση και ανάδειξη αυτού του µοναδικού υλικού σε έναν χώρο ανοιχτό προς όλους».