Αλέκος Φασιανός (1935-2022): “Οι φιγούρες μου είναι διαλυμένες και ζουν στα λουλούδια”

Ο μεγάλος ζωγράφος έφυγε χθες από τη ζωή αφήνοντας μια ισχυρή παρακαταθήκη.

«Μου αρέσει η κόκκινη μάζα ή η μπλε, όχι όμως αφηρημένη. Θέλω όμως να συμβολίζει κάτι το χρώμα ή οι γραμμές. Για αυτό πάντα οι φιγούρες που ζωγραφίζω είναι διαλυμένες και ζουν στα λουλούδια. Ίσως είναι πεθαμένες». Ο Αλέκος Φασιανος που έφυγε χθες, 16 Ιανουαρίου, από τη ζωή, σε ηλικία 87 ετών, ήταν ο ζωγράφος των ερωτικών ζευγαριών, των ποδηλατών που καπνίζουν κόντρα στον αέρα, των πουλιών με τα κλαδάκια στο ράμφος τους. Ο ζωγράφος του κόκκινου και του μπλε. Ο ζωγράφος της καθημερινότητας και της μυθολογίας. Ήταν ο ζωγράφος που έβλεπε τη ζωή: « Έβλεπα τις πόρτες, τις αυλές, τη ζωή» έλεγε πριν λίγα χρόνια στον επιμελητή Τάκη Μαυρωτά. «Παρόλο ότι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει, πάλι εγώ περιδιαβαίνω και θυμάμαι ότι μια μέρα στη Μεσογείων έγινε μια σύγκρουση και όλοι βγήκαν στη λεωφόρο, στα παράθυρα και στα μπαλκόνια. Τότε είδα ένα νέο και μου φάνηκε σαν Ερμής, έτσι όπως ήταν ψηλά στο μπαλκόνι. Πάντα βρίσκεις την έμπνευση μέσα από την πόλη».

Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935, δίπλα στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων όπου λειτουργούσε ο ιερέας παππούς του. Ο πατέρας του ήταν μουσικός και ακολουθώντας κάπως τα βήματα του σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών. Όμως το μυαλό του ήταν αλλού: «Η μητέρα μου ήταν φιλόλογος και είχε μανία με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο» γράφει. «Αυτή με πήγαινε συγχρόνως στα Μουσεία η την Ακρόπολη και παντού όπου μπορούσε να συναντήσει αρχαία πράγματα. Μου άρεσαν πολύ τα εικονογραφημένα αρχαία βάζα, ιδίως οι λευκές λήκυθοι, που εικόνιζαν νεκρικές παραστάσεις. Πιο πολύ όμως με συγκινούσαν τα κυκλαδικά ειδώλια με στυλιζαρισμένα χέρια, τα μονοκόμματα σώματα που μοιάζανε με παιχνίδια».

Έτσι μπαίνει στην Καλών Τεχνών και σπούδασε ζωγραφική το διάστημα 1956-1960 στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη. Μελέτησε την Αρχαία Ελληνική αγγειογραφία και τη Βυζαντινή εικονογραφία. Παράλληλα, παρακολουθεί το εργαστήριο του ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη, του οποίου το πνεύµα λειτουργεί καταλυτικά για εκείνο του νεαρού ζωγράφου και κινητοποιεί το µελλοντικό του έργο. Συχνάζει στο καφέ Βrazilian, όπου συνδέεται φιλικά µε ποιητές όπως ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Τάκης Σινόπουλος, η Ελένη Βακαλό, ο Νίκος Καρούζος, ο Μίλτος Σαχτούρης, ο Ανδρέας Εµπειρίκος, ο Κώστας Ταχτσής και ο Δηµήτρης Άναλις. Αργότερα θα εικονογραφήσει πολλές από τις συλλογές αυτών των ποιητών.

Αλέκος Φασιανός «Η θυσία», 1974

Σπουδαστής ακόμα πραγματοποιεί την πρώτη του έκθεση στην γκαλερί Α23 μαζί με τον Σταμάτη Σταματόπουλο και τον Παντελή Ξαγοράρη. Από το 1960 έως το 1963 στο Παρίσι, µια υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης θα του επιτρέψει να σπουδάσει τη τεχνική της λιθογραφίας στο ατελιέ του καθηγητή Clairin. Γυρνώντας στην Αθήνα, νοικιάζει με φίλους ένα ατελιέ στην Καλλιθέα, το οποίο γίνεται σημείο συνάντησης καλλιτεχνών. «Εκεί, σ’ αυτό το σπίτι της Καλλιθέας, γεννήθηκε ο πρώτος ποδηλάτης καπνίζων. Ξαφνικά μια μέρα, ενώ στεκόμουν στο παράθυρο και κοιτούσα τον ουρανό, μου ήλθε η έμπνευση, σαν επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, να κάνω έναν ποδηλατιστή με τσιγάρο και καπνό και με τα μαλλιά του να ανεμίζουν» γράφει ο Φασιανός.

Το 1968 εκθέτει στο Μόναχο και το 1969 στο Αμβούργο. Την ίδια εποχή ξεκινάει μια δυνατή συνεργασία με τον Paul Facchetti ο οποίος του οργανώνει δυο ατομικές εκθέσεις στις γκαλερί του στο Παρίσι και την Ζυρίχη. Εκθέτει ακόμη σε Νέα Υόρκη, Μάλμε, και Τόκιο. Η ατομικές εκθέσεις χαρακτηρίζονται καθοριστικές για τον Φασιανό, γιατί την ίδια εποχή καθορίζει το καλλιτεχνικό του ιδίωμα. Γενικά έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από ογδόντα ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε διεθνή μουσεία και είναι μέρος μεγάλων δημοσίων και ιδιωτικών συλλογών. Συμμετείχε σε σημαντικές εικαστικές διοργανώσεις ανά τον κόσμο όπως στις Μπιένάλε της Βενετίας, του Σάο Πάολο κ.ά. Έχει κάνει σκηνογραφίες για θεατρικά έργα, έχει γράψει μια σειρά από βιβλία, πεζά και ποιητικά.

Το 1999 βραβεύεται από την Ακαδηµία Αθηνών ενώ το 2000 φιλοτεχνεί δύο µεγάλες τοιχογραφίες για το σταθµό Μεταξουργείο του Αθηναϊκού µετρό. Την ίδια χρονιά πραγµατοποιείται αναδροµική του έκθεση στο µουσείο Paul Valéry στη Sète, που διοργανώνει ο André Freises. Το 2004, άλλη μια αναδρομική του πραγματοποιείται στην Εθνική Πινακοθήκη. Ακολουθούν αρκετές ακόμη εκθέσεις στο εξωτερικό (Γαλλία, Ιάπωνία) και στην Ελλάδα (Αθήνα, Ύδρα κ. ά). To 2021 τιμήθηκε με το παράσημο του Διοικητή της τάξης των Γραμμάτων και των Τεχνών «Commandeur de l’ordre des Arts et des Lettres»  από την Γαλλική Δημοκρατία και την Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας.

Για το σύνολο της δουλειάς του έχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες για την ελληνική και την γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν μονογραφίες του, που αναφέρονται στην εικαστική παραγωγή του

TAGS