Τις επόμενες 20 ημέρες η Ταινιοθήκη της Ελλάδος μας περιμένει για να ξανα-ανακαλύψουμε το σινεμά όσων το είδαν ως τέχνη, όραμα, έκφραση και δημιουργία.
Με 110 ταινίες, ένα διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και αφιερώματα σε σημαντικούς δημιουργούς όπως ο Γιόνας Μέκας, ο Σατγιαζίτ Ρέι, η Μπαμπέτ Μανγκόλτ, ή ο Ροβήρος Μανθούλης, το 12ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου που ξεκινάει την Πέμπτη 25 Μαΐου θέλει να αναδείξει ό, τι πιο φρέσκο και ρηξικέλευθο συμβαίνει στον παγκόσμιο κινηματογράφο -χθες και σήμερα. Για 20 περίπου μέρες στις αίθουσες της Ταινιοθήκης της Ελλάδας θα παρελάσουν νέες και βραβευμένες ταινίες, μυθοπλασίες και ντοκιμαντέρ, αριστουργήματα σε αποκαταστημένες κόπιες αλλά θα γίνουν και εκδηλώσεις όπως τα δυο round tables, ένα για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και ένα με αφορμή το αφιέρωμα “Με τον φακό των γυναικών” Επίσης μέρος του προγράμματος θα προβληθεί και ψηφιακά από τον ιστότοπο online.tainiothiki.gr.
Εμείς φέραμε την οργανωτική ομάδα του φεστιβάλ στη δύσκολη θέση να μας προτείνει κάποιες ταινίες που δεν πρέπει με τίποτα να χάσουμε και τις δημοσιεύουμε με την σειρά που προβάλλονται.
Babi Yar. Context. του Sergei Loznitsa (2021)
Ένα ντοκιμαντέρ που αφηγείται τη σφαγή χιλιάδων Εβραίων στο Μπάμπι Γιαρ στην Ουκρανία. Τα προελαύνοντα ναζιστικά στρατεύματα στη Σοβιετική Ένωση κατέλαβαν το Κίεβο τον Σεπτέμβριο του 1941. Τάγματα των SS και τοπικοί συνεργάτες τους οδήγησαν χιλιάδες Εβραίους στο φαράγγι του Μπάμπι Γιαρ, βορειοδυτικά του Κιέβου, όπου και τους θανάτωσαν. Το ντοκιμαντέρ πλαισιώνει τα γεγονότα πριν τη σφαγή καθώς και τη ναζιστική κατοχή στην Ουκρανία με αρχειακό υλικό, δραματοποιημένους διαλόγους και με αξιοσημείωτη ηχητική επένδυση.
30 Μαΐου, 20:00, Αίθουσα Α
Οι Λεγεωνάριοι της Claire Denis (1999)
Ο πρώην αξιωματικός της Λεγεώνας των Ξένων Γκαλούπ θυμάται την κάποτε ένδοξη ζωή του, με τα στρατεύματα στον Κόλπο του Τζιμπουτί. Η ύπαρξή του εκεί ήταν χαρούμενη, αυστηρή και προγραμματισμένη, αλλά η άφιξη ενός πολλά υποσχόμενου νεαρού νεοσύλλεκτου, του Σεντέιν, φύτεψε τους σπόρους της ζήλιας στο μυαλό του. Η ταινία προβάλλεται στο πλαίσιο της ενότητας «Με τον φακό των γυναικών» που είναι αφιερωμένη σε καταξιωμένες διευθύντριες φωτογραφίας. Εδώ η Ανιές Γκοντάρ μαζί με την Ντενί δίνουν έναν αινιγματικό τόνο στην ταινία, καθώς οι εικόνες δεν εξελίσσουν απλώς την πλοκή, αλλά πολλές φορές την προοικονομούν, έχοντας από μόνες τους μια ποιητική αυταξία. Η Ανιές Γκοντάρ θα παρευρίσκεται στην προβολή.
1 Ιουνίου, 21:00, Αίθουσα Α
Επτά εύκολα έργα της Μαρίνα Αμπράμοβιτς της Babette Mangolte (20070
Το ντοκιμαντέρ καταγράφει πώς η Μαρίνα Αμπράμοβιτς απέδωσε εκ νέου γνωστές περφόρμανς από τις δεκαετίες του 1960 και 1970 – των Μπρους Νάουμαν, Βίτο Ακόντσι, Βάλι Έξπορτ, Τζίνα Πέιν, Γιόζεφ Μπόις και δικές της. Η Αμπράμοβιτς εξέθετε το σώμα της σε κοινή θέα επί επτά ώρες κάθε μέρα για μία εβδομάδα στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ στη Νέα Υόρκη. Ακολουθώντας τη σειρά –από τη σωματική πίεση στην αντιπαράθεση και συμμετοχή του κοινού στις πρώτες τρεις, μέχρι τις τέσσερις τελευταίες, περισσότερο τελετουργικές, περφόρμανς– το ντοκιμαντέρ επιμένει σε λεπτομέρειες του σώματoς της Αμπράμοβιτς, για να δείξει πώς η τέχνη της περφόρμανς αφορά τόσο την ευθραυστότητα όσο καιτην αντοχή του σώματος. Επίσης, εξερευνά πώς το κοινό απορροφήθηκε, επηρεάστηκε σωματικά και συμμετείχε ενεργά στην τέχνη και την αισθητική της Αμπράμοβιτς, βιώνοντας κάποιου είδους υπερβατική εμπειρία.
2 Ιουνίου, 22:30, Αίθουσα Α
Ουόλντεν (ημερολόγια, σημειώσεις, σχέδια) του Jomas Mekas (1969)
Ο λόγος στον ίδιο τον δημιουργό: «Από το 1950 κρατάω κινηματογραφικό ημερολόγιο […] Κάποιες μέρες τραβούσα δέκα καρέ, άλλες δέκα δευτερόλεπτα, άλλες δέκα λεπτά. Ή δεν τραβούσα τίποτα. Όταν κάποιος γράφει ημερολόγιο, είναι μια αναδρομική διαδικασία […] Το να κρατάς ένα ημερολόγιο με την κάμερα, σημαίνει να αντιδράς (με την κάμερά σου) αμέσως, τώρα, αυτή τη στιγμή: είτε το τραβάς τώρα είτε δεν το τραβάς καθόλου […] Για να τραβάει κάνεις το τώρα, όπως συμβαίνει, απαιτεί τον πλήρη έλεγχο των εργαλείων του (στην περίπτωσή μου της κάμερας Bolex): πρέπει να καταγράψω την πραγματικότητα στην οποία αντιδρώ και επίσης τη συναισθηματική μου κατάσταση (και όλες τις αναμνήσεις) καθώς αντιδρώ. Που σημαίνει επίσης ότι έπρεπε να κάνω όλο το μοντάρισμα επί τόπου, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, στην κάμερα […] Χρησιμοποίησα μερικούς από τους ήχους που συγκέντρωσα την ίδια περίοδο: φωνές, μετρό, θορύβους του δρόμου και του μετρό, κομμάτια του Σοπέν (είμαι ρομαντικός) και άλλους σημαντικούς και ασήμαντους ήχους». Στην ταινία εμφανίζονται μεταξύ άλλων: Timothy Leary, Jack Smith, Nico, Edie Sedgwick, Andy Warhol, Allen Ginsberg, John Lennon, Yoko Onο.
6 Ιουνίου, 20:00 Αίθουσα Α
Ξερή Γή που φλέγεται των Joana Pimenta και Adirley Qeiros (2022)
Μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, γουέστερν και queer μανιφέστου, η πολυβραβευμένη ταινία των Ζοάνα Πιμέντα και Άντιρλεϊ Κεϊρός αφηγείται την εκρηκτική ιστορία της γυναικείας ομάδας Gasolineiras de Kebradas, όπως αυτή αντηχεί μέσα από τους τοίχους των γυναικείων φυλακών της Μπραζίλια.
13 Ιουνίου, 20:15, Αίθουσα Α
Ισπανική Γιορτή της Germaine Dulac (1920) και Ήλιος και Σκιά των Jacques Lesseyene, Musidora (1922)
Κοινή προβολή με ζωντανή εκτέλεση πρωτότυπης μουσικής από τον Μηνά Αλεξιάδη. Η πρώτη είναι ένα εξαιρετικό δείγμα ιμπρεσιονιστικής γραφής από τη σπουδαία Ζερμέν Ντιλάκ, με την κλιμακούμενη επιτάχυνση του ρυθμού της κίνησης και του μοντάζ, ενώ στη δεύτερη η Μουσιδόρα ενσαρκώνει και τις δύο γυναίκες ενός ερωτικού τριγώνου, ώστε να επιτείνει με τη φαντασία την τραγική ιστορία. Είναι δε αξιοσημείωτος ο τρόπος που κινηματογραφείται το ισπανικό τοπίο. Τις ταινίες θα προλογίσει η Céline Ruivo, ανεξάρτητη ειδήμονας στην αποκατάσταση ταινιών
8 Ιουνίου, 21:15 Λαϊς
Πρόσωπο με πρόσωπο του Ροβήρου Μανθούλη (1966)
Η βασική ιστορία της ταινίας αφορά έναν φτωχό καθηγητή Αγγλικών που κάνει φροντιστήριο στην κόρη μιας οικογένειας νεόπλουτων και φλερτάρει τόσο με την κόρη όσο και με τη μάνα της. Οι εσωτερικές συγκρούσεις του ήρωα, η μικροαστική πικρία, η συντριβή των ονείρων της νιότης και οι συμβιβασμοί στην υποκρισία του μεγαλοαστικού περιβάλλοντος αποδίδονται με μια οξεία αίσθηση του χιούμορ στους διάλογους. Παραπέρα όμως ο Μανθούλης, με το καινοτόμο σκηνοθετικό ύφος του καυτηριάζει την προδικτατορική πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, σατιρίζει την ανερχόμενη τάξη των νεόπλουτων και επιπλέον στιγματίζει την πολεοδομική καταστροφή της Αθήνας την δεκαετία του 1960.
9 Ιουνίου, 21:30 Λαϊς
Η μακρά πορεία του Kiro Russo (2021)
Bολιβία, σήμερα. Μετά από μια εβδομάδα πεζοπορίας, ο Έλντερ και οι σύντροφοί του μεταλλωρύχοι φτάνουν στη Λα Παζ για να διεκδικήσουν εργασία. Με τη βοήθεια της ηλικιωμένης Μάμα Πάντσα, ο Έλντερ και οι φίλοι του βρίσκουν δουλειά στην αγορά. Ξαφνικά όμως, ο Έλντερ αρχίζει να αισθάνεται άρρωστος… Η Μάμα Πάντσα τον στέλνει στον Μαξ, έναν μάγο-γιατρό, ερημίτη και δημόσιο περίγελο που ίσως μπορέσει να τον επαναφέρει στη ζωή. Γυρισμένη σε φιλμ Super 16mm και τιμημένη με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής του 78ου Φεστιβάλ Βενετίας, η δεύτερη ταινία του Κίρο Ρούσσο είναι μια σύγχρονη συμφωνία πόλης όπου ο μυστικισμός συναντά τον μοντερνισμό σε μια οπτικά καθηλωτική εμπειρία. Η ταινία θα προβληθεί παρουσία του σκηνοθέτη.
14 Ιουνίου, 20:00, Αίθουσα Α