Σε μια εποχή που μαστίζεται από ανισότητες, το φετινό περίπτερο στη Serpentine θέτει κοινωνικά ερωτήματα και προωθεί την κοινωνική ευαισθησία
Η 30χρονη αρχιτέκτονας του 20ού περιπτέρου, Sumayya Vally, και ιδρύτρια του αρχιτεκτονικού στούντιο Counterspace, με έδρα το Γιοχάνεσμπουργκ, φιλοδοξεί να χτίσει με τρόπο διαφορετικό. Έχει έντονη κοινωνική συνείδηση και επιδιώκει οι αρχιτεκτονικές φόρμες της να ενσωματώνουν τις ανάγκες κάθε κοινότητας.
Από μακριά, το περίπτερο –ένας χώρος 300 τετραγωνικών μέτρων που χρησιμοποιείται ως καφετέρια και σημείο συνάντησης την ημέρα και φόρουμ για μάθηση, συζήτηση και ψυχαγωγία τη νύχτα– μοιάζει μονολιθικό και τσιμεντένιο. Όταν όμως μπαίνει κανείς μέσα, συνειδητοποιεί ότι είναι κατασκευασμένο από κόντρα πλακέ με επικάλυψη τσιμέντου και φελλού. Συνδυάζει διαφορετικά αρχιτεκτονικά στυλ, από το κλασικό έως το μεταμοντέρνο, και χρησιμοποιεί μπλοκ χρωμάτων και ποικίλες υφές επιφάνειας για να πλαισιώσει ενδιαφέρουσες vistas στο πάρκο.
Μέσα σε αυτό το αρχιτεκτονικό melange περικλείονται ταπεινές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες από διάφορους χώρους συνάντησης μεταναστών στο Λονδίνο: σκαλοπάτια, καθίσματα, πόρτες, κιγκλιδώματα. Χώροι όπως αγορές, εστιατόρια, χώροι λατρείας, βιβλιοπωλεία και πολιτιστικά ιδρύματα που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις διαπολιτισμικές κοινότητες της διασποράς. Με αυτόν τον σαφή κοινωνικό προσανατολισμό, επιχειρεί να αναδείξει έναν πιο δημοκρατικό και συνεργάσιμο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Μάλιστα τμήματα του περίπτερου, για πρώτη φορά στην ιστορία του, επεκτείνονται σε κοινοτικούς χώρους από διάφορες διαπολιτισμικές γειτονιές του Λονδίνου σε μια αποκεντρωτική προσέγγιση.

Sumayya Vally of Counterspace. Φωτογραφία: Justice Mukheli, Γιοχάνεσμπουργκ, 2020 ©Counterspace
Όπως επισημαίνει η Vally, «ακούγοντας και ενισχύοντας τους τρόπους καταγραφής προσωπικών και συλλογικών εμπειριών, το περίπτερο προβάλλει ιστορίες χώρων που χάθηκαν και αναγνωρίζει τον ρόλο της αρχιτεκτονικής στη διατήρηση και την εξέλιξη του πολιτισμού ενός τόπου και των συνδέσεων που έχουν οι άνθρωποι με αυτόν».
Το φετινό περίπτερο προτείνει μια νέα αρχιτεκτονική κουλτούρα που έχει μια ισχυρή, ενεργή διαλογική σχέση με τη διαγραφή, τη μνήμη, τον εκτοπισμό και την ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων. Πρόκειται για ένα πρότζεκτ κοινωνικής ιστορίας σε αρχιτεκτονική φόρμα και προσφέρει ένα βαθυστόχαστο σχόλιο στη σημερινή εποχή του Black Lives Matter, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στη Βρετανία του Brexit.
Serpentine Pavilion, Λονδίνο
11 Ιουνίου – 17 Οκτωβρίου 2021
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο 2 τεύχος της The Art Newspaper Greece, Αύγουστος-Σεπτέμβριος