Ο Μιχάλης Αναστασιάδης βρίσκεται εδώ και χρόνια στην παγκόσμια πρώτη γραμμή του design. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κύπρο διατηρώντας την μεσογειακή αμεσότητα όπως φαίνεται και στη συνομιλία μας. Στη συνέχεια και μετά και το πέρας των σπουδών του στο Imperial College of Science Technology και το masters degree in industrial design στο the Royal College of Art, παρέμεινε στην Βρετανική πρωτεύουσα με τα επιτυχημένα αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε

Πώς ξεκινάει η μέρα στο γραφείο, ποια η μουσική υπόκρουση, ποιό το ενδιαφέρον σου για τa trends και τη μόδα;

Κάθε μέρα είναι διαφορετική, ανάλογα με το πρόγραμμα και τα projects. Σίγουρα πρώτη μου δουλειά να είναι μια συνάντηση με τους συνεργάτες μου για να ανταλλάξουμε απόψεις. Μουσική ακούω μόνο όταν είμαι χαλαρός και ήρεμος στο χώρο μου σχεδιάζοντας. Δεν ακολουθώ τη μόδα, εξάλλου η έννοια της στις μέρες μας είναι και λίγο παρεξηγημένη, έχει αποκτήσει το στίγμα του εφήμερου. Ενημερώνομαι φυσικά γιατί έχει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά θέλω και προσπαθώ οι δημιουργίες μου να μην έχουν ημερομηνία λήξης, να παραμένουν διαχρονικές

Θα ήθελες να σχεδιάσεις ένα αντικείμενο για κάποιον επώνυμο και ποιος designer επηρέασε τη δουλειά σου;

Στάθηκα πραγματικά τυχερός γιατί με πλησίασαν αρκετοί για συνεργασία, αν και ποτέ δεν υπήρξε ζητούμενο από τη δική μου πλευρά. Με έχουν επηρεάσει και θαυμάζω πολλούς δημιουργούς, ίσως, όχι για όλο το έργο τους, σίγουρα όμως για ένα μέρος του. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κύπρο και μπορώ να πω ότι ο Νεοπτόλεμος Μιχαηλίδης, πρωτοπόρος της αρχιτεκτονικής στον κυπριακό χώρο, ιδρυτής και πρόεδρος του Παγκύπριου Οργανισμού Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, στάθηκε μεγάλη έμπνευση για εμένα. Είχε συνεργαστεί και με τον πατέρα μου για τον σχεδιασμό μιας κατοικίας. Η σύζυγος του ήταν ζωγράφος. Ένα δίδυμο που άφησε σημαντική παρακαταθήκη στην Κύπρο.

Απαιτεί το design καλλιτεχνική πειθαρχία και ποια είναι η πιο σημαντική επαγγελματική σου απόφαση; Μπορεί να συνδυάσει ένας καλλιτέχνης την δημιουργικότητα με την επιχειρηματικότητα;

Tο design ενέχει μια καλλιτεχνική πειθαρχία, χρειάζεται να θέσεις και κάποια όρια. Σίγουρα όμως, ακόμα και ένας ζωγράφος ή ένας γλύπτης, πρέπει να ξεκινήσουν από κάπου, να έχουν κατά νου τι θέλουν να σχεδιάσουν.

Θεωρώ σημαντικότερη μου απόφαση να ιδρύσω το δικό μου brand. Να έχω την απόλυτη ελευθερία για να παρουσιάσω τις δημιουργίες μου έχοντας τον έλεγχο από τη αρχή μέχρι και την τελική παρουσίαση. Υπήρξε ένα πείραμα που αποδείχτηκε επιτυχημένο αφού ανακάλυψα ότι κάτω από αυτή την πίεση μπορούσα να λειτουργήσω με δημιουργικό τρόπο.

Εγκατάσταση με τα φωτιστικά Arragments για την Flos στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα. Photo Paris Tavitian

Θυμάμαι μια συνέντευξη που είπες ότι: “Δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλλιτέχνη ή σχεδιαστή, απλώς δημιουργικό άτομο”. Για κάποιο λόγο, αυτή η δήλωση με κάνει να σκεφτώ ότι στο μέλλον θα δούμε από εσένα να ενδιαφέρεσαι  και για άλλους δημιουργικούς τομείς πέραν του βιομηχανικού σχεδίου, όπως για παράδειγμα τη συνεργασία σας με τον οίκο Valextra;

Η Valextra δεν είναι απλά ένας πολυτελής οίκος, ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική και το design γενικότερα και γι᾽αυτό το λόγο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια συνεργασία μαζί της. Αν και όταν ξεκίνησα το δικό μου brand, είχα αποφασίσει να ασχοληθώ μόνο με τα φωτιστικά και τον φωτισμό γενικότερα, στην πορεία ελευθερώθηκα κατά κάποιο τρόπο, μια και η δημιουργικότητα δεν πρέπει να περιορίζεται αλλά να αναπτύσσεται σε διαφορετικούς τομείς. Όπως για παράδειγμα όταν συνεργάστηκα με την Β&Ο σχεδιάζοντας το ηχείο Beosound Edge αλλά και με πολλές εταιρείες επίπλων, μεταξύ αυτών οι Thonet, B&B Italia, Herman Miller και Cassina.

Σε μια κοινωνία που διακατέχεται από καταναλωτισμό και οδηγεί τους δημιουργούς στο να παρουσιάζουν νέα προϊόντα συνεχώς, πως θα επιλέξουμε εκείνο που αξίζει να πληρώσουμε;

Η ιδέα της κατανάλωσης δεν με αφορά. Με απασχολεί όμως συχνά αυτή η σκέψη, πως γίνεται δηλαδή να έχει αξία ένα νέο αντικείμενο για τον καταναλωτή; Θα πρέπει μάλλον να αισθανθεί ότι πραγματικά το έχει ανάγκη, να ταυτιστεί και κατά κάποιο τρόπο να επικοινωνήσει μαζί του. Το 2001 σχεδίασα το «Anti-Social Light», ένα φωτιστικό περιορισμένης παραγωγής που αλληλεπιδρούσε με τον χρήστη. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι που βρίσκονταν στο χώρο που είχε τοποθετηθεί δεν μιλούνσαν, τότε αυξάνόταν η ένταση του φωτισμού του, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, η ένταση χαμήλωνε.

Κρεμαστά και επιδαπέδια φωτιστικά Lit Lines στο Palazzo Durini στο Μιλάνο, Απρίλιος 2011. Photo Courtesy Palazzo Durini

Η εγκατάσταση Arrangements, το αρθρωτό σύστημα γεωμετρικών φωτεινών στοιχείων που παρουσιάσατε στο καφέ του Μουσείου Κυκλαδικής τέχνης στην Αθήνα, μονοπώλησε το ενδιαφέρον των επισκεπτών, το διαπίστωσα όσες φορές βρέθηκα στο χώρο εκείνη την περίοδο. Πως εξηγείς ότι ένα γεωμετρικό και αφαιρετικό design εκπλήσσει θετικά τόσο πολύ κόσμο, ειδικά σε μια εποχή που κατά κάποιο τρόπο πρωταγωνιστεί σχεδιαστικά η λογική των αντικειμένων με εντυπωσιακές διαστάσεις;

Πιστεύω ότι ένα αντικείμενο για να αποσπάσει το ενδιαφέρον, πρέπει να είναι καταρχήν σχεδιαστικά ολοκληρωμένο, να είναι μια πρόταση. Εμένα για παράδειγμα με ενδιαφέρουν τα layers. Να υπάρχει μια συνεχής ανακάλυψη, να ανακαλύπτεις την σχεδιαστική προσωπικότητα του

Υπάρχει συχνά διάσταση απόψεων μεταξύ δημιουργού  και διευθυντή μάρκετινγκ;

Η έρευνα αγοράς έχει σημαντικό ρόλο στις εταιρείες παραγωγής. Δεν μου έχει τύχει να υπάρξουν αντικρουόμενες απόψεις, αν όμως συνέβαινε και δεν συμφωνούσα από την πλευρά μου, θα προτιμούσα να απέχω από τη συνεργασία.

Έχεις επίσης δηλώσει ότι η Flos σου έδωσε την ελευθερία που θα ήθελες. Μπορείς να μιλήσεις για την απαρχή της συνεργασίας σας;

Όταν ο CEO της Flos με προσκάλεσε να δειπνήσουμε μαζί και μετά από αναβολές που προέκυψαν λόγω φόρτου εργασίας βρεθήκαμε να συνομιλούμε στο ταξί, η πρώτη του κουβέντα ήταν πως είναι πολύ δύσκολο να συνεργαστούμε μια και έχω τη δική μου εταιρεία ενώ η Flos θέλει αποκλειστικότητα. Του απάντησα ότι αφού θέτει αυτόν όρο δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσουμε τη συζήτηση. Αμέσως μετά με ρώτησε αν δουλεύω πάνω σε κάτι νέο και του έδειξα τα σχέδια για τα string lights. Αυθόρμητα αναφώνησε «αυτό είναι για μας». Στην ερώτηση μου πως θα συνεργαστούμε εφόσον δηλώσατε ότι δεν γίνεται χωρίς αποκλειστικότητα, μου είπε ότι θα βρούμε τον τρόπο. Τελικά, υπήρξε μια συνεργασία ανταποδοτική όπως και συνεχίζει να είναι μιας και στήριξε και το δικό μου brand σε όλες τις σημαντικές εκθέσεις που έπαιρνε μέρος η Flos, όπως στη Euroluce, τη διεθνή έκθεση για τον φωτισμό στο Μιλάνο. Φυσικά το ίδιο έκανα και εγώ όσο μπορούσα, υποστηρίζοντας τη συνεργασία μας και τη σχέση εκτίμησης που δημιουργήθηκε μεταξύ μας.

Πιστεύεις ότι ένας designer με έδρα την Λευκωσία ή την Αθήνα μπορεί να αποκτήσει διεθνή αναγνώριση χωρίς να μετακομίσει σε κάποια άλλη ευρωπαική πρωτεύουσα;

Πριν από δέκα χρόνια ισως να υπήρχε πρόβλημα, στις μέρες μας όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Θεωρώ ότι υπάρχουν ευκαιρίες για όλους, όπου και αν βρίσκεται η έδρα τους

 Σε ενδιαφέρει η βιωσιμότητα;

Όχι με την έννοια της δημιουργικότητας. Προσφέρει βέβαια δυνατότητες εξερεύνησης, ακόμα περισσότερες όταν κάποιος είναι γνωστό όνομα, μια και τότε υπάρχει η δυνατότητα να ανοίξουν πιο εύκολα οι πόρτες για μια ακόμα συνεργασία.

Μιχάλης Αναστασιάδης ,Photograph by Eirini Vourloumis.

 Πιστεύεις ότι οι πολιτιστικές παραδόσεις οφείλουν να επηρεάζουν τους δημιουργούς?

Φυσικά και αποκτούμε χαρακτηριστικά από το χώρο που μεγαλώσαμε, από τα βιώματα μας, από την κουλτούρα του τόπου μας. Σίγουρα η πολιτιστική παράδοση της χώρας που γεννηθήκαμε έχει χαρακτηρίσει την κουλτούρα του καθένα μας και κατ’ επέκταση τις δημιουργίες μας.

Ποιός είναι ο ορισμός του νέου για εσένα;

Πάντα πίστευα ότι τίποτα δεν είναι καινούργιο. Πριν από χίλια χρόνια σε μια άλλη εποχή, ίσως κάποιος είχε παρόμοια ιδέα με αυτή που εσύ έχεις τώρα. Για μένα η ιδέα του νέου είναι να δώσουμε κάτι προσωπικό και όσο αυθεντικό γίνεται. Να μη προσπαθήσεις να μιμιθείς. Για μένα, αυτό είναι το ζητούμενο.

Θα αναφερθώ στη γνωστή ρήση του Mies van der Rohe ῾Less is more῾.  Είναι  αυτή η κεντρική ιδέα στις δημιουργίες σου -τουλάχιστον εγώ έτσι αντιλαμβάνομαι τη δουλειά σου.

Ο Mies Van der Rohe υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του Μοντερνισμού και φυσικά εκτιμώ τον τρόπο της σκέψης του

Ποιό είναι το project που κλέβει το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας σου αυτή τη στιγμή;

Πιστεύω ότι η έκθεση μου τον Σεπτέμβρη στο Fondazione ICA στο Μιλάνο με φωτιστικά που έχουν κύριο υλικό το μπαμπού και δουλεύω εδώ και ενάμιση χρόνο, θα έχει ενδιαφέρον. Ανυπομονώ να ξεκινήσει μια και ακόμα τρέχω για την οργάνωση της.

Η πρώτη ατομική έκθεση του Michael Anastassiades στο Fondazione ICA στο Μιλάνο θα λάβει χώρα από τον Σεπτέμβριο έως και τον Ιανουάριο του 2022. Πληροφορίες εδώ

TAGS

Στέλιος Πενταρβάνης

Δείτε όλα τα άρθρα του συντάκτη