Αναβάθμιση, αλλαγές και επέκταση για τη «ναυαρχίδα» της Ελλάδας, μέσα από ένα μεγαλόπνοο σχέδιο.
Σε άμεση σύνδεση με τη γειτονιά του, τα Εξάρχεια, αλλά και με το διπλανό του Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και με το αντικρινό του «Ακροπόλ», κάτι που θα αναβαθμίσει και το κέντρο της Αθήνας, με πλήρη εκμετάλλευση των νέων τεχνολογιών, αλλά προπαντός με αναβάθμιση και επέκταση των κτηρίων, των υπηρεσιών και της οργανωτικής του δομής, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μπορεί να γίνει το διαχρονικά σπουδαίο μουσείο της χώρας μας. Η μελέτη σκοπιμότητας την οποία ανέλαβε και προσέφερε στο κράτος το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, περιλαμβάνει προτάσεις για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν ώστε η κιβωτός της ελληνικής αρχαιολογίας να μετατραπεί σε ένα κραταιό μουσείο, με επισκέπτες, εκδηλώσεις, εκθέσεις και έσοδα.
Στοιχεία από τη μελέτη σκοπιμότητας παρουσιάζουμε σήμερα στην «The Art Newspaper», με αναφορές στο τι ισχύει, τι διαφαίνεται και τι πρέπει να γίνει στο μέλλον. Όπου «μέλλον» όχι το απώτερο, αλλά η χρονιά του 2025. Με κάποια λίγα έργα να ολοκληρώνονται το 2026. Ο υψηλός προϋπολογισμός που απαιτείται, περί τα 300 εκ ευρώ τονίζει, απλώς, το γεγονός πως όταν υπάρχει πολιτική βούληση, δεν είναι αδύνατον να βρεθούν χρήματα έστω και σε τέτοιες δύσκολες συγκυρίες.
Σχολείο για όλο τον κόσμο
«Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ένα σχολείο για όλο τον κόσμο» έλεγε ο Χρήστος Καρούζος, σπουδαίος αρχαιολόγος και επί πολλά χρόνια διευθυντής του, στο Συνέδριο της UNESCO, το 1956. Με τις δεκαετίες να περνούν και την αγάπη προς την πολιτιστική κληρονομιά και τις αρχαιότητες να έχει συνδεθεί με επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, η φράση αυτή το Χρ. Καρούζου έχει προσλάβει μεγαλύτερη ένταση. Το ΕΑΜ μπορεί και πρέπει να λάμψει όχι απλώς στο ελλαδικό, αλλά στο διεθνές στερέωμα των μουσείων. Είναι ένα εμβληματικό μουσείο του 21ου αιώνα, με μοναδικούς θησαυρούς από την 7η χιλιετία έως τον 6ο αι. μ.Χ.
Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός το κτηρίου, λέει η μελέτη, θα πρέπει να συνοδευθεί με νέα στρατηγική προσέγγιση για την εκπλήρωση της αποστολής του μουσείου. Οι συλλογές εκθεμάτων του είναι ασυναγώνιστες, ωστόσο η χρήση οθονών και γενικώς νέων τεχνολογιών, γίνεται πλέον εκ των ων ουκ άνευ. Το μουσείο θα πρέπει να τις χρησιμοποιήσει «εξερευνώντας νέες αφηγήσεις, θέματα και νέα εκφραστικά μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν την εμπειρία του επισκέπτη.»
Η αφήγηση- εξιστόρηση, όπως έχει δείξει ήδη η εμπειρία, θα παίξει σημαντικό ρόλο στο νέο πρόσωπο και τη νέα προσωπικότητα του μουσείου. Συλλογές, εκθέσεις και εκθέματα θα πρέπει να συνδεθούν ώστε να δίνουν ελκυστικές πληροφορίες. Οι επιμελητές του μουσείου θα πρέπει, επίσης, να ξεναγούν τους επισκέπτες, κάτι που όποτε γίνεται αποδεικνύεται ιδιαίτερα θετικό. Η συγκεκριμένη ενέργεια θα έδινε ένα μοναδικό πρόσωπο στο μουσείο.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μελέτη και αξιολόγηση του κοινού από το ΕΑΜ, ώστε να μελετηθεί και πώς θα προσεγγίσει νέο κοινό. Τα αυτονόητα, όπως αναβαθμισμένες υπηρεσίες για τον επισκέπτη, εμβάθυνση στον αντίκτυπο που έχει στον επισκέπτη η επίσκεψη, το rebranding (επαναπροσδιορισμός του εμπορικού σήματος) είναι εξαιρετικά σημαντικά για την επιτυχία του εγχειρήματος. Η ευκαιρία είναι πραγματικά μοναδική και το μουσείο θα πρέπει να επενδύσει εκεί.
Απαραίτητο το rebranding
«Αυτό δεν είναι απλώς ένα ζήτημα δημιουργίας μιας νέας οπτικής ταυτότητας, αλλά συνολικής επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο το Μουσείο επικοινωνεί εσωτερικά με το προσωπικό του και εξωτερικά με το κοινό του, τους συνεργάτες του, τις δυνατότητές του για χρηματοδότες και την ευρύτερη τοπική και διεθνή κοινότητα των μουσείων» σημειώνει η μελέτη σκοπιμότητας.
«Συνιστούμε στο Μουσείο να επανεξετάσει την τρέχουσα διακυβέρνηση, οργανωτική δομή και κουλτούρα και να επενδύσει στην ηγεσία καθώς και την ανάπτυξη του προσωπικού» αναφέρεται αμέσως μετά. «Η διαφοροποίηση της βάσης δεξιοτήτων θα είναι ζωτικής σημασίας ώστε το νέο ΕAM να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του να έχει ηγετικό ρόλο σε πτυχές όπως η ψηφιακή, η παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών, εμπειριών και προγραμμάτων στους επισκέπτες».
Συνιστάται επίσης να μελετηθούν λεπτομερώς οι ευκαιρίες για πρόσθετα έσοδα. Απαραίτητο γι’ αυτό είναι και να προϋπολογισθούν τα έσοδα σε βάθος 5-7 ετών. Το εισιτήριο εισόδου δεν πρέπει να αποτελεί, πλέον, σχεδόν το μόνο έσοδο μαζί με την κρατική επιχορήγηση.
Οικονομικά μεγέθη
Το ΕΑΜ είναι δεύτερο σε επισκεψιμότητα στην Αττική, μετά το μουσείο Ακρόπολης. Ωστόσο, δέχεται σημαντικά μικρότερο αριθμό επισκεπτών, βασιζόμενο κυρίως στον τουρισμό. Από τον τρέχοντα προϋπολογισμό λειτουργίας του, που ανέρχεται σε 4,7 εκατ ευρώ, το 90% δαπανάται για μισθούς και παροχές. Στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, οι δαπάνες για το ανθρώπινο δυναμικό ξεκινούν από 25% και φθάνουν έως το πολύ 50% (Λούβρο).
Το θέμα του Κτιριολογικού Προγράμματος συνολικής αναβάθμισης (εκσυγχρονισμός και επέκταση) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, συζητήθηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού. Η αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μπήκε σε τροχιά υλοποίησης και χάρη στην χορηγία της Οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού (650.000 ευρώ για την εκπόνηση μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου δια της ΑΜΚΕ «Οικογένεια ΝΣΛ»)
Αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός
Το μεγαλόπνοο σχέδιο, με το οποίο θα αναβαθμιστεί η γύρω περιοχή (Πολυτεχνείο- Εξάρχεια) ξεκινά με τις καλύτερες των προϋποθέσεων. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έχει επιφάνεια συνολικού εμβαδού 15.650 τετραγωνικών μέτρων (μεικτό εμβαδόν 21.720 τ.μ.) Ο κήπος μπροστά από το κτιριακό συγκρότημα έχει εμβαδό περίπου 12.000 τ.μ. Μετά την επέκταση το κτίριο, θα έχει 36.550 τετραγωνικά καθαρού εμβαδού, μη συμπεριλαμβανομένου του εμβαδού των χώρων όπου στεγάζεται σήμερα το Επιγραφικό Μουσείο (το ίδιο το ΕΑΜ ζητά περίπου 2.000 τετραγωνικά λιγότερα).
Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο του ΕΑΜ, το υφιστάμενο κτήριο χρίζει ολιστικής αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού, ενώ αναφέρονται και ενδεικτικά και άλλα θέματα προς επίλυση, όπως:
-Μη επαρκής χώρος υποδοχής, ενημέρωσης και εξυπηρέτησης επισκεπτών.
-Ύπαρξη ενός μόνο μικρού αναψυκτηρίου και ενός πωλητηρίου.
– Έλλειψη αποθηκευτικών χώρων για το αρχειακό υλικό του Μουσείου (διοικητικό, σχεδιαστικό, λοιπό χαρτώο κλπ.).
– Έλλειψη αποθηκευτικών χώρων για αποθήκευση υλικοτεχνικής υποδομής από παλαιότερες περιοδικές εκθέσεις με σκοπό είτε την επανάχρησή τους είτε την παραχώρησή τους σε άλλα περιφερειακά Μουσεία του ΥΠ.ΠΟ.Α.
-Ο χώρος της βιβλιοθήκης κρίνεται πλέον ανεπαρκής για την αποθήκευση βιβλίων, πολλά από τα οποία έχουν αποτεθεί πρόχειρα σε διάφορους διαδρόμους.
-Διασπορά διοικητικών υπηρεσιών σε όλους τους ορόφους του κτιρίου με αποτέλεσμα τη μη αποτελεσματική συνεργασία.
-Διασπορά των εργαστηρίων συντήρησης σε όλους τους ορόφους, κ.ά.
Όταν το έργο θα έχει ολοκληρωθεί, το πρώτο μουσείο της χώρας θα έχει αποκτήσει πρώτα απ’ όλα 9.000 τετραγωνικά μέτρα εν υπογείω για στάθμευση αυτοκινήτων. Αυτό θα κάνει ευκολότερη και την προσέγγιση του κοινού, καθώς η γύρω περιοχή στερείται θέσεων στάθμευσης. Από άλλα εντυπωσιακά νούμερα αναφέρουμε πως ο χώρος μόνιμων εκθέσεων θα αυξηθεί κατά 3.300 τετραγωνικά (σήμερα είναι 7.800 και θα φτάσει τα 11.100) και ότι οι χώροι περιοδικών εκθέσεων από 430 τετραγωνικά θα φτάσουν τα 1430.
Κατά χίλια τετραγωνικά θα αυξηθούν οι χώροι εξυπηρέτησης κοινού, κατά 500 το αμφιθέατρο, η βιβλιοθήκη και το καφέ, ενώ 1.900 τετραγωνικά επιπλέον θα διαθέτουν οι αποθήκες του Μουσείου.
TAGS
