Στην αγορά της τέχνης, το 2021 ανέτρεψε την παγκόσμια τάξη πραγμάτων και σηματοδότησε μια νέα εποχή. Ένα από γεγονότα που σηματοδότησαν τη χρονιά και συντάραξαν βαθιά την αγορά τέχνης ήταν η έλευση των NFTs (non-fungible tokens).
Τεχνολογική επινόηση… Νέα Αναγέννηση… Επανάσταση στην αγορά τέχνης… Ψηφιακή φούσκα… και φυσικά… Νέα ευκαιρία για κέρδος… είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που έχουν ειπωθεί για την κατάδυση του κόσμου της τέχνης στον εικονικό κόσμο των NFT και των κρυπτονομισμάτων. Τι από όλα αυτά όμως ευσταθεί; Με τις ψηφιακές πωλήσεις έργων τέχνης να φτάνουν τα 6,8 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2021 και με πρόβλεψη να ξεπεράσουν τα 13,5 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με την έκθεση Hiscox Online Art Trade Report 2021, υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου οι πωλήσεις NFTs έφτασαν τα 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό διόλου ασήμαντο.
Η αρχή έγινε τον Μάρτιο όταν, για πρώτη φορά στην ιστορία, ο οίκος Christie’s διέθεσε σε δημοπρασία ένα έργο NFT, που επί της ουσίας επρόκειτο για ένα ψηφιακό αρχείο σε μορφή JPEG, και αποτελούνταν από μια συλλογή 5.000 μικρών αποκλειστικά διαδικτυακών έργων του digital artist Beeple ή κατά κόσμον, Mike Winkelmann. Η τιμή εκκίνησης για το “Everydays: The First 5000 Days” ήταν μόλις $100 και ο οίκος δημοπρασιών, σε παγκόσμια πρώτη, δέχτηκε πληρωμή σε κρυπτονόμισμα. Παρά το αργό ξεκίνημα, οι προσφορές εκτινάχθηκαν προς το τέλος οδηγώντας το έργο στα 69,3 εκατομμύρια δολάρια, και τοποθετώντας τον δημιουργό του ανάμεσα στους τρείς ακριβότερους καλλιτέχνες εν ζωή, πλάι στον Jeff Koons και τον David Hockney.
Η επιτυχία του Beeple όχι μόνο ανέδειξε την ψηφιακή τέχνη σε ένα μέσο ικανό να επιφέρει σημαντικά κέρδη, αλλά και εδραίωσε τα NFTs στην αγορά τέχνης, αλλάζοντας την για πάντα. Ήταν ένα ηλεκτροσόκ που με το συνδυασμό πρωτοποριακής τέχνης, νέας τεχνολογίας και ραγδαία αναπτυσσόμενης αγοράς αφύπνισε τον κόσμο, και κυρίως μια παγκόσμια, νεανική και μέχρι πρόσφατα μάλλον αδιάφορη για τα εικαστικά, ομάδα συλλεκτών. Σύμφωνα με τους Christie’s, 22 εκατομμύρια άνθρωποι, το 60% των οποίων ήταν κάτω των 40 ετών, συνδέθηκαν στην πλατφόρμα για τη δημοπράτηση του “The First 5000 Days”. Αναμεσά τους, αρκετοί επενδυτές με αξιόλογα crypto χαρτοφυλάκια.
Θέλοντας να επωφεληθούν από τις νέες κοινότητες αγοραστών που έλκονται από την ψηφιακή τέχνη, καθώς και από τη ρευστότητα στον χώρο των κρυπτονομισμάτων, οι οίκοι δημοπρασιών έκαναν ό,τι ήταν δυνατό για να συμπεριλάβουν τα NFTs στις ανοιξιάτικες διοργανώσεις τους. Η ταχεία υιοθέτηση των NFT από τους μεγάλους παραδοσιακούς οίκους δημοπρασιών Christie’s, Sotheby’s και Phillips) ήταν αμοιβαία επωφελής.
Πράγματι, τέσσερις από τις δέκα κορυφαίες τιμές NFT μέχρι σήμερα έχουν επιτευχθεί μέσω των σπουδαίων οίκων δημοπρασιών, δείχνοντας ότι ακόμη και σε αυτήν την πιο προοδευτική αγορά, η αξιοπιστία της παλιάς σχολής εξακολουθεί να μετράει πολύ. Για να μεγιστοποιήσουν την αξία των ψηφιακών έργων, οι οίκοι επιδίωξαν να παρουσιάσουν πολύ εξειδικευμένα έργα ή τουλάχιστον έργα που να έχουν δημιουργηθεί σε ψηφιακή μορφή και που δεν έχουν παρουσιαστεί ξανά στην αγορά. Έτσι, τον Απρίλιο, οι Phillips ανακοίνωσαν το πρώτο πολύ-παραγωγικό NFT ικανό να δημιουργεί αυτόματα νέα έργα, τον Μάιο, οι Christie’s προσέφεραν το πρώτο έργο του Warhol σε μορφή tokens, ενώ τον επόμενο μήνα, ο οίκος Sotheby’s παρουσίασε το πρώτο έξυπνο NFT ικανό να αλληλεπιδρά με τον ιδιοκτήτη του χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη.
A man stands next to CryptoPunks digital characters (R) at a crypto art exhibition entitled “Virtual Niche: Have You Ever Seen Memes in the Mirror?”, one of the world’s first physical museum shows of blockchain art, opened in Beijing on March 26, 2021. (AFP)
Στη διάρκεια του έτους είδαμε να επιτυγχάνονται πολλές αξιόλογες τιμές για τέτοιου είδους ψηφιακά έργα. Το CryptoPunk 7523 πουλήθηκε από τους Sotheby’s έναντι $11,7 εκατομμυρίων, η συλλογή των 9 Cryptopunks από τους Larva Labs έφτασε τα $16,9 εκατομμύρια τον Μάιο στους Christie’s, ενώ ο ίδιος οίκος τον περασμένο μήνα κατακύρωσε αντί $28,9 εκατομμυρίων το γλυπτό “Human One” (2021) του Beeple, το οποίο χάρη στην τεχνολογία NFT δε σταματά να εξελίσσεται και να μεταβάλλεται στο χρόνο! Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η NFT πλατφόρμα Nifty Gateway πούλησε το ψηφιακό έργο “The Merge” του ανώνυμου καλλιτέχνη (ή ομάδας καλλιτεχνών) Pak συγκεντρώνοντας $91,8 εκατομμύρια! Η δημοπρασία που κράτησε 48 ώρες ανέδειξε την αυξημένη παιγνιοποίηση της αγοράς τέχνης και απέδειξε ότι, αν η δίψα για NFT συνεχιστεί, οι δημιουργοί θα βρίσκουν συνεχώς νέους τρόπους για να προσελκύσουν αγοραστές.
Ωστόσο, η καινούρια αυτή τεχνολογία δεν αφορά αποκλειστικά σύγχρονα έργα που δημιουργούνται ψηφιακά. Αρκετά παλαιότερα έργα έχουν ήδη μετατραπεί σε NFTs για να τροφοδοτήσουν την αγορά δημοπρασιών. Οι εικόνες που δημιούργησε ο Andy Warhol (ο οποίος πέθανε πριν από περισσότερα από 30 χρόνια) για την κυκλοφορία του υπολογιστή Amiga 1000 το 1985 μετατράπηκαν σε αυτήν την τεχνολογία και πωλήθηκαν στον ιστότοπο των Christie’s τον περασμένο Μάιο ως πέντε NFTs σε μορφή TIF 4.500 x 6.000 pixel, καταρρίπτοντας την αρχική εκτίμηση και αποφέροντας συνολικά $3,4 εκατομμύρια. Από την άλλη, αρκετοί επιτυχημένοι καλλιτέχνες επιχειρούν να μπουν σε αυτό το νέο κόσμο, όπως ο Banksy, ο Kaws, η Jenny Holzer και ο Damien Hirst, ο οποίος δημιουργεί γνωστά του έργα σε NFTs, θέλοντας να αμφισβητήσει την αξία της τέχνης, βάζοντας τους αγοραστές των έργων του να επιλέξουν ανάμεσα στο φυσικό έργο και το αντίστοιχο ψηφιακό.
Έχει ήδη γίνει αντιληπτό πως οποιοδήποτε έργο μπορεί να μετατραπεί σε NFTs, συμπεριλαμβανομένης ακόμα και της Mona Lisa, πολλαπλασιάζοντας σαφώς τις ευκαιρίες πώλησης τέχνης. Έτσι, ορισμένα μουσεία άρχισαν να ακολουθούν αυτή την τακτική., Για παράδειγμα, η Πινακοθήκη Uffizi στη Φλωρεντία, σχεδιάζει να ψηφιοποιήσει πολλά αριστουργήματα τις συλλογής της (Titian, Caravaggio, Botticelli, κ.α.) για να ενισχύσει τα οικονομικά του. Στα πλαίσια του σχεδιασμού του, το ιταλικό μουσείο τον Μάιο πούλησε μια NFT έκδοση του Tondo Doni του Μιχαήλ Άγγελου (του 1505) για περίπου $170.000, ξεπερνώντας σε μεγάλο βαθμό τα άλλα σχετιζόμενα με το έργο αντικείμενα από άποψη κερδοφορίας.
Beeple’s collage, Everydays: The First 5000 Days, sold at Christie’s
H τιμή του Tondo Doni εγείρει μια σειρά ερωτημάτων, όπως για παράδειγμα, γιατί υπάρχει τόσο τεράστιο χάσμα μεταξύ των $170.000 για το πρώτο NFT έργο ενός τόσο σπουδαίου καλλιτέχνη όπως ο Μιχαήλ Άγγελος και των $69,3 εκατομμυρίων που συγκεντρώθηκαν για το έργο του Beeple. Οι αγοραστές φαίνεται να προτιμούν ψηφιακά έργα που παρουσιάζουν ισχυρές συνδέσεις με τη σύγχρονη αισθητική και τα τρέχοντα ζητήματα. Γενικότερα, τα πιο ακριβά NFT έργα ακολουθούν την αρχή η τεχνολογία να είναι στην υπηρεσία του έργου αντί να εξυπηρετεί ένα μουσείο ή έναν διάσημο καλλιτέχνη από το παρελθόν.
Ως νεοφυής αγορά, ο τομέας των NFTs είναι εξαιρετικά ασταθής. Μετά την πρώτη έκρηξη την Άνοιξη, η πωλήσεις των NFTs έπεσαν κατά 69% στις αρχές του Φθινοπώρου. Ωστόσο, οι αναλυτές θεώρησαν την πτώση αυτή περιστασιακή και την απέδωσαν στη μετατόπιση του ενδιαφέροντος των συλλεκτών από τα ψηφιακά έργα ενός καλλιτέχνη, σε εκείνα που έχουν δημιουργηθεί από ομάδες. Η πτώση αυτή δεν εμπόδισε την αγορά των NFTs να έχει διπλάσιες αποδόσεις έως τώρα από εκείνη της φωτογραφίας! Εκπληκτικό είναι επίσης το γεγονός πως το ποσοστό των απούλητων NFT έργων είναι το χαμηλότερο στην αγορά , μόλις 6% ΄έναντι ενός 30% κατά μέσο όρο στις υπόλοιπες κατηγορίες.
Μόδα, τάση, φούσκα ή νέα πραγματικότητα : όπως και να χαρακτηρίσει κάποιος τα NFTs, το σίγουρο είναι πως σημάδεψαν την αγορά τέχνης, η οποία δεν θα είναι ξανά ποτέ ίδια. Ο ξεχωριστός συνδυασμός μοναδικότητας, ιδιοκτησίας, παιγνιοποίησης και αφήγησης που επιτυγχάνεται με τα NFTs τα καθιστούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης αγοράς τέχνης. Δεν μένει παρά να περιμένουμε να δούμε την εξέλιξή τους!
TAGS
